An ninh mạng là gì – Tầm quan trọng & giải pháp bảo mật toàn diện

Trong kỷ nguyên số, an ninh mạng không chỉ là yếu tố kỹ thuật mà còn là nền tảng bảo vệ dữ liệu, hạ tầng CNTT và uy tín của doanh nghiệp. Trước sự gia tăng của các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi, việc đầu tư vào giải pháp an ninh mạng toàn diện trở thành nhu cầu cấp thiết để đảm bảo hoạt động bền vững và an toàn.

1. An ninh mạng là gì? Tại sao an ninh mạng quan trọng?

An ninh mạng là việc bảo vệ con người, hệ thống và dữ liệu trước các cuộc tấn công mạng thông qua nhiều công nghệ, quy trình và chính sách. Ở cấp độ doanh nghiệp, an ninh mạng là yếu tố then chốt trong chiến lược quản trị rủi ro tổng thể, đặc biệt là quản trị rủi ro mạng.

Các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến gồm: Mã độc tống tiền (ransomware) và các loại malware (phần mềm mã độc) khác, tấn công giả mạo (phishing), đánh cắp dữ liệu và gần đây là các cuộc tấn công được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI).

Khi các mối đe dọa ngày càng tinh vi và xảy ra thường xuyên hơn, các tổ chức đang gia tăng đầu tư vào các biện pháp phòng ngừa và ứng phó. Theo dự báo của Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế (IDC), chi tiêu cho an ninh mạng toàn cầu sẽ đạt 377 tỷ USD vào năm 2028.

An ninh mạng quan trọng vì nhiều lý do:

• Bảo vệ thông tin nhạy cảm: Nếu không có an ninh mạng, thông tin cá nhân, dữ liệu tài chính và bí mật doanh nghiệp sẽ dễ bị đánh cắp hoặc sử dụng sai mục đích.
• Ngăn chặn tổn thất tài chính: Các cuộc tấn công mạng như lừa đảo hoặc Mã độc tống tiền (ransomware) có thể gây thiệt hại hàng triệu đô la cho cá nhân và doanh nghiệp.
• Duy trì niềm tin: Doanh nghiệp cần đảm bảo với khách hàng và đối tác rằng dữ liệu của họ luôn an toàn. Một sự cố rò rỉ dữ liệu có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín và khiến khách hàng mất lòng tin.
• An ninh quốc gia: Chính phủ phụ thuộc vào các hệ thống an toàn để bảo vệ hạ tầng trọng yếu, hoạt động quân sự và các lĩnh vực nhạy cảm khác. Một cuộc tấn công mạng vào các hệ thống này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Xem thêm: An toàn thông tin mạng là gì

2. Các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến hiện nay

Mối đe dọa 1 – Malware (Phần mềm độc hại)

Malware bao gồm tất cả các phần mềm nguy hại như virus, trojan và worm, tức các đoạn mã hoặc chương trình được viết với mục đích phá hoại hệ thống máy tính. Malware tồn tại ở nhiều dạng như:

• Virus: Có khả năng tự nhân bản, lây sang máy khác, có thể làm hỏng tệp tin, đánh cắp dữ liệu hoặc khiến máy tính không hoạt động.
• Worm (Sâu máy tính): Giống virus nhưng không cần bám vào tệp tin, thường lợi dụng lỗ hổng phần mềm để lan truyền nhanh.
• Trojan: Giả dạng phần mềm hợp pháp, sau khi cài đặt sẽ đánh cắp dữ liệu, cài thêm malware khác hoặc phá hoại hệ thống.
• Ransomware: Mã hóa dữ liệu, khiến người dùng không thể truy cập và buộc phải trả tiền chuộc để giải mã.
• Spyware: Âm thầm thu thập thông tin cá nhân như lịch sử duyệt web, tài khoản đăng nhập và dữ liệu tài chính.

Mối đe dọa 2 – Phishing (Lừa đảo trực tuyến)

Đây là dạng tấn công kỹ nghệ xã hội, trong đó kẻ xấu gửi email hoặc tin nhắn giả mạo từ các tổ chức quen thuộc như ngân hàng hoặc đơn vị phát hành thẻ. Các liên kết trong đó dẫn đến website giả mạo, nơi dữ liệu người dùng sẽ bị đánh cắp nếu nhập vào.

Mối đe dọa 3 –  Man-in-the-middle (MitM) Attack (Tấn công xen giữa)

Kẻ tấn công chèn vào quá trình trao đổi thông tin giữa nạn nhân và bên thứ ba (như ngân hàng) để nghe lén, đánh cắp dữ liệu.

Mối đe dọa 4 – Denial-of-service (DoS) Attack (Tấn công từ chối dịch vụ)

Kẻ tấn công sử dụng phương pháp này để khiến website không khả dụng hoặc làm giảm hiệu năng bằng cách gửi lượng lớn lưu lượng truy cập giả mạo.

Mối đe dọa 5 – Password Attack (Tấn công mật khẩu)

Đây là hình thức cố gắng dò tìm mật khẩu của nạn nhân bằng cách thử nhiều tổ hợp chữ cái, số và ký tự đặc biệt. Với công cụ tự động, kẻ tấn công có thể kiểm tra hàng triệu mật khẩu chỉ trong vài giây.

3. Các thực hành tốt nhất (best practices) về an ninh mạng

Mỗi tổ chức có chiến lược bảo mật riêng, nhưng có thể tham khảo áp dụng các công cụ và phương thức sau để giảm thiểu lỗ hổng, ngăn chặn và ứng phó tấn công mạng:

• Đào tạo nhận thức an ninh mạng: Kết hợp với chính sách bảo mật dữ liệu, đào tạo giúp nhân viên bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu tổ chức. Ví dụ: hiểu rủi ro khi chia sẻ quá mức trên mạng xã hội, bỏ qua cập nhật hệ điều hành, hay nhận biết các cuộc tấn công phishing, malware.
• Công cụ bảo mật dữ liệu: Giúp ngăn chặn hoặc giảm tác động của mối đe dọa. Ví dụ: DLP (Data Loss Prevention) phát hiện, chặn đứng hành vi đánh cắp dữ liệu; mã hóa dữ liệu khiến dữ liệu bị đánh cắp không sử dụng được.
• Quản lý danh tính và truy cập (IAM): Gồm công cụ và chiến lược kiểm soát quyền truy cập tài nguyên số. Ví dụ: xác thực đa yếu tố (MFA) yêu cầu nhiều thông tin đăng nhập; kiến trúc Zero Trust siết chặt kiểm soát truy cập.
• Quản lý bề mặt tấn công (ASM): Liên tục phát hiện, phân tích, khắc phục và giám sát lỗ hổng cũng như điểm tấn công tiềm ẩn từ góc nhìn hacker.
• Phát hiện và ứng phó mối đe dọa: Công nghệ phân tích và AI hỗ trợ nhận diện, phản ứng với các cuộc tấn công, gồm SIEM (Security Information and Event Management), SOAR (Security Orchestration, Automation and Response) và EDR (Endpoint Detection and Response). Biện pháp này thường nằm trong kế hoạch ứng phó sự cố.
• Khôi phục sau thảm họa (Disaster Recovery): Đảm bảo duy trì hoạt động và xử lý hậu quả tấn công mạng. Ví dụ: chuyển sang hệ thống dự phòng ở vị trí khác giúp doanh nghiệp tiếp tục vận hành sau tấn công ransomware mà không cần trả tiền chuộc.

4. Xu hướng & thách thức của công nghệ an ninh mạng mới nhất 2025

Xu hướng & công nghệ an ninh mạng mới nhất 2025

Bước sang năm 2025, an ninh mạng tiếp tục phát triển để đối phó thách thức từ công nghệ mới và các mối đe dọa ngày càng tăng. Các xu hướng nổi bật gồm:

• Công cụ an ninh mạng ứng dụng AI & Machine Learning: Giúp công cụ an ninh mạng phát hiện, phản ứng với mối đe dọa theo thời gian thực.
• Mô hình Zero-Trust Security: Trở thành tiêu chuẩn, yêu cầu xác thực mọi người dùng và thiết bị trước khi cấp quyền truy cập.
• Cloud Security: Được chú trọng khi doanh nghiệp chuyển dịch lên cloud, kéo theo giải pháp cloud-native security được phát triển và triển khai mạnh mẽ.
• Gia tăng tấn công ransomware: Tấn công ransomware gia tăng, thúc đẩy doanh nghiệp nhanh chóng áp dụng các chiến lược phòng thủ chủ động.
• Quantum Computing: Máy tính lượng tử hứa hẹn tạo bước ngoặt trong mã hóa và bảo mật dữ liệu, dù hiện vẫn là mối quan tâm dài hạn.

Xem thêm: Network Security là gì

Thách thức nổi lên về khoảng cách kỹ năng trong an ninh mạng

Bề mặt tấn công toàn cầu mở rộng khiến nhân lực an ninh mạng khó đáp ứng nhu cầu. Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự báo khoảng cách giữa nhu cầu và số lượng nhân sự sẵn cónguồn nhân lực và số việc cần tuyển có thể đạt 85 triệu người vào năm 2030.

Báo cáo Cost of a Data Breach 2024 cho thấy tổ chức thiếu hụt kỹ năng nghiêm trọng sẽ chịu chi phí vi phạm trung bình 5,74 triệu USD, so với 3,98 triệu USD ở tổ chức thiếu hụt ở mức thấp.

Để ứng phó, các đội an ninh mạng với nguồn lực hạn chế ngày càng dựa vào công nghệ ứng dụng phân tích nâng cao, AI và tự động hóa để củng cố phòng thủ và giảm thiểu tác động của các cuộc tấn công.

6. FPT IS – Song hành bảo vệ an ninh mạng cùng doanh nghiệp

FPT IS là đơn vị hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thông tin (ATTT), nổi bật với các chứng chỉ quốc tế uy tín ISO27001, ISO20000, ISO9001, bên cạnh đó

• Dịch vụ Pentest và Dịch vụ Giám sát & ứng cứu sự cố ATTT của FPT IS đạt chứng nhận quốc tế CREST
• Dịch vụ tư vấn, đánh giá và cấp chứng chỉ PCI DSS đạt chứng chỉ PCI.QSA

Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trung tâm giám sát, quản trị ATTT toàn cầu, FPT IS đặt mục tiêu đến năm 2026 sẽ phục vụ hơn 100 khách hàng quốc tế cùng hơn 1.000 nhân sự.

FPT IS hiện đáp ứng hiệu quả nhu cầu bảo mật cao trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chính phủ, y tế, logistics và thương mại điện tử. Với chiến lược toàn cầu hóa và các sản phẩm “Made by FPT IS”, công ty đang khẳng định vị thế không chỉ tại Việt Nam mà cả trên thị trường quốc tế.

FPT IS sẵn sàng đồng hành, cung cấp các dịch vụ bảo mật thông tin toàn diện cho doanh nghiệp, bao gồm:

• Giám sát an toàn thông tin và xử lý sự cố 24/7 (FPT.EagleEye mSOC & FPT.EagleEye MDR)
• Tư vấn tuân thủ ISO 27001 và PCI DSS
• Đánh giá và kiểm thử lỗ hổng bảo mật (FPT.EagleEye VA & FPT.EagleEye Pentest)
• Phát hiện và ngăn chặn máy tính vi phạm hệ thống mạng (FPT.EagleEye malBot)
• Tư vấn kiến trúc và hạ tầng bảo mật
• Tối ưu hạ tầng bảo mật

FPT IS với đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm sẵn sàng đồng hành cùng tổ chức, doanh nghiệp chủ động bảo vệ tài sản số và ứng phó với các sự cố an ninh mạng.

Kết luận

An ninh mạng giữ vai trò quan trọng trong cả doanh nghiệp lẫn đời sống số, giúp bảo vệ dữ liệu, duy trì uy tín và đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục. Kết nối với FPT IS TẠI ĐÂY để được tư vấn và triển khai giải pháp an ninh mạng toàn diện, bảo vệ dữ liệu và hạ tầng CNTT của bạn trước mọi mối đe dọa!