FPT Culture Tech – Giải pháp công nghệ toàn diện cho bảo tồn và phát huy di sản địa phương

Chuyển đổi số di sản: Nhu cầu thực tế từ các địa phương

Trong bối cảnh thực hiện Chương trình Chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển công nghiệp văn hóa, nhiều địa phương đang đẩy mạnh xây dựng lộ trình số hóa trong lĩnh vực văn hóa – di sản. Tuy nhiên, quá trình triển khai tại cấp tỉnh, thành phố vẫn đang gặp nhiều thách thức:

• Phân mảnh dữ liệu và thiếu hệ thống lưu trữ chuyên dụng
• Hạn chế về nguồn nhân lực am hiểu công nghệ
• Cần đảm bảo tính bền vững và tương thích dài hạn của dữ liệu số
• Yêu cầu về khai thác giá trị di sản thông qua các hình thức trải nghiệm mới nhằm hỗ trợ phát triển du lịch

Tính đến năm 2025, Việt Nam có hơn 40.000 di tích, gần 70.000 di sản phi vật thể, hơn 200 bảo tàng với gần 4 triệu hiện vật, trong đó có 200 bảo vật quốc gia – tất cả đều đặt ra yêu cầu cấp thiết về số hóa, lưu trữ và phát huy giá trị di sản theo phương thức hiện đại.

FPT Culture Tech: Mô hình tích hợp cho số hóa di sản địa phương

Được phát triển bởi akaVerse – đơn vị thuộc Tập đoàn FPT, FPT Culture Tech là hệ sinh thái công nghệ đáp ứng toàn diện chuỗi giá trị: số hóa – lưu trữ – phát huy di sản văn hóa tại cấp địa phương.

1. Số hóa di sản (Digitalize X)

FPT Culture Tech sử dụng các công nghệ hiện đại để tạo dữ liệu số có độ chính xác cao:

• Di sản vật thể: Ứng dụng 3D Laser Scanning, Photogrammetry, VR360 để số hóa công trình kiến trúc, tượng, cổ vật.
• Di sản phi vật thể: Ghi nhận thông qua Video 360°, Video tư liệu 4K, Volumetric Video, Narrative Video – lưu giữ toàn diện trình diễn nghệ thuật, lễ hội dân gian, tri thức bản địa. Trong đó, Công nghệ Volumetric Video được áp dụng nhằm tái hiện không gian biểu diễn dưới dạng 3D sống động, giữ nguyên chuyển động, biểu cảm nghệ nhân – phù hợp cho các loại hình như tuồng, chèo, múa, nhạc dân tộc.

2. Lưu trữ chuẩn hóa (ArchiveNex)

Dữ liệu sau số hóa được quản lý trên nền tảng lưu trữ số chuyên dụng theo chuẩn quốc tế OAIS – ISO 14721:2012, với khả năng:

• Đóng gói dữ liệu theo SIP, AIP, DIP đảm bảo khả năng tồn tại lâu dài và độc lập với phần mềm/hạ tầng.
• Tích hợp linh hoạt với cơ sở dữ liệu hiện có tại bảo tàng hoặc sở ngành văn hóa.
• Đồng bộ thông tin giữa nhiều hệ thống, đảm bảo tính liên thông dữ liệu tại cấp tỉnh.

3. Phát huy di sản bằng công nghệ trình diễn và du lịch số (ExperienceX & TourismX)

Dữ liệu số được chuyển hóa thành sản phẩm ứng dụng thực tiễn trong:

• Trình diễn tại điểm di tích: Dùng 3D Mapping, màn hình trong suốt, Hologram để trình bày nội dung lịch sử – văn hóa theo hình thức trực quan.
• Du lịch ảo: Phát triển bản đồ du lịch số, tour tham quan VR360 giúp công chúng tiếp cận di sản vượt không gian, hỗ trợ quảng bá văn hóa địa phương và thúc đẩy du lịch nội địa, quốc tế.

Hiệu quả triển khai thực tế

Một số dự án tiêu biểu đã được triển khai tại các địa phương:

• Bảo tàng Bình Phước: Số hóa 450 hiện vật và toàn bộ không gian trưng bày – thiết lập nền tảng dữ liệu chuẩn hóa đầu tiên tại địa phương.

• Nghĩa trang Hàng Dương – Côn Đảo: Số hóa hơn 100 mộ phần, tạo tiền đề cho việc bảo tồn toàn bộ 1.922 mộ trong giai đoạn tiếp theo.

• Trung ương Cục miền Nam (Tây Ninh): Ứng dụng 3D mapping tái hiện lịch sử bằng trình chiếu đa phương tiện.

Công nghệ Hologram kết hợp trình chiếu 3D Mapping tại Căn cứ Trung ương Cục miền Nam

• Phố cổ Hội An: Thiết lập bản đồ du lịch ảo trong vòng 7 ngày, tạo mô hình thử nghiệm cho các đô thị cổ khác.

Bản đồ du lịch ảo Phố cổ Hội An

Các mô hình trên cho thấy khả năng áp dụng đa dạng trong cả bảo tồn, giáo dục văn hóa, và phát triển sản phẩm du lịch.

Ứng dụng FPT Culture Tech trong lộ trình số hóa của địa phương

Với đặc thù về lượng di sản lớn và phân bổ rộng, việc xây dựng một hệ thống số hóa chuyên biệt, thống nhất và tương thích là yêu cầu bắt buộc nếu địa phương muốn bảo tồn lâu dài và khai thác hiệu quả giá trị di sản.

Dữ liệu di sản sau khi số hóa không chỉ giúp bảo tồn, mà còn tạo nguồn tài nguyên có thể tái sử dụng linh hoạt trong:

Giáo dục địa phương (kết hợp với Sở GD&ĐT)
Tuyên truyền văn hóa trong cộng đồng
Sản phẩm trưng bày đa phương tiện tại bảo tàng, di tích
Sản phẩm du lịch mới: trải nghiệm thực tế ảo, du lịch đêm, trưng bày lưu động

akaVerse: Đơn vị công nghệ đồng hành cùng chuyển đổi số văn hóa

akaVerse hiện hoạt động như một trung tâm tư vấn và triển khai các giải pháp chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa – di sản, với khả năng:

• Tư vấn xây dựng đề án số hóa phù hợp theo đặc thù từng địa phương
• Phối hợp hoàn chỉnh từ khảo sát – số hóa – lưu trữ – triển khai tại chỗ
• Hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhân sự và chuyển giao công nghệ
• Đáp ứng các yêu cầu liên quan đến lập hồ sơ đấu thầu, đề xuất dự án sử dụng ngân sách nhà nước hoặc hợp tác công tư (PPP)

FPT Culture Tech được phát triển trên nền tảng hạ tầng công nghệ của Tập đoàn FPT, bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, tính bảo mật, mở rộng và khả năng bảo trì dài hạn. FPT – một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu tại Việt Nam – đồng thời cũng là đơn vị phát triển trực tiếp FPT Culture Tech thông qua akaVerse, giúp giải pháp thừa hưởng năng lực công nghệ, kinh nghiệm triển khai các dự án quy mô lớn và hệ sinh thái mở.

akaVerse không chỉ chú trọng mảng số hóa di sản mà còn là nhà cung cấp giải pháp toàn diện về VR, AR, và XR, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực kinh tế – xã hội. Định hướng tăng trưởng trong thời gian tới tập trung vào ba trụ cột: mở rộng quy mô dự án, đa dạng hóa đối tượng khách hàng và liên tục đổi mới công nghệ.

Kế hoạch phát triển bao gồm đẩy mạnh các dự án số hóa di sản cấp quốc gia và các di sản được UNESCO công nhận; mở rộng hợp tác với các bảo tàng, khu di tích; và tiếp tục phát triển các sản phẩm du lịch đêm, tour tham quan ảo, triển lãm tương tác đa giác quan dựa trên thế mạnh công nghệ 3D Mapping, Hologram và VR360.

Về mặt công nghệ, akaVerse đang nghiên cứu tích hợp các tiến bộ AI và Machine Learning vào quy trình số hóa và khai thác dữ liệu, nhằm tự động hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm – đặc biệt trong việc xử lý di sản phi vật thể.

FPT Culture Tech hướng tới vai trò như một nền tảng hạ tầng số chiến lược, góp phần vào mục tiêu quốc gia về phát triển công nghiệp văn hóa và thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện tại Việt Nam.

Dữ liệu, demo, tài liệu kỹ thuật: Hệ thống hỗ trợ ra quyết định triển khai

Đối với các đơn vị quản lý văn hóa, bảo tàng, trung tâm thông tin – triển lãm tại cấp tỉnh, việc tham khảo mô hình FPT Culture Tech có thể là cơ sở hữu ích để xây dựng:

• Đề án chuyển đổi số ngành văn hóa cấp tỉnh
• Phương án đầu tư thiết bị – hạ tầng lưu trữ số
• Chiến lược phát triển sản phẩm du lịch văn hóa ứng dụng công nghệ

Thông tin chi tiết, tài liệu kỹ thuật và demo giải pháp có thể được cung cấp qua các kênh làm việc trực tiếp với akaVerse.