Greenhushing: Khi doanh nghiệp “xanh” trong im lặng

Trong làn sóng phát triển bền vững và tài chính xanh toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng điều chỉnh mô hình hoạt động, áp dụng các nguyên tắc Môi trường – Xã hội – Quản trị (ESG) để đáp ứng kỳ vọng từ chuỗi cung ứng và nhà đầu tư quốc tế. 

Greenhushing – Khi sự minh bạch bị các doanh nghiệp bỏ ngỏ (Nguồn: Internet) 

Tuy nhiên, một hiện tượng đáng chú ý đang nổi lên: dù có những bước tiến “xanh” rõ rệt, không ít doanh nghiệp vẫn chọn cách im lặng, chỉ công bố rất hạn chế về nỗ lực của mình. Đây chính là greenhushing – làm mà không nói – phản ánh những áp lực mới về minh bạch ESG và cách doanh nghiệp định vị hình ảnh bền vững. Xu hướng này đang ngày càng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt trong khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). 

 I. Nguyên nhân & Hệ quả của Greenhushing

1. Nguyên nhân

Hiện tượng greenhushing thường bắt nguồn từ các yếu tố sau: 

• Hạn chế về nguồn lực 

Phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) ở Việt Nam dù đã triển khai nhiều biện pháp cải thiện môi trường và xã hội, nhưng lại thiếu nhân sự chuyên trách cũng như ngân sách để xây dựng báo cáo ESG theo chuẩn quốc tế. Việc kiểm chứng độc lập đòi hỏi chi phí và kiến thức chuyên môn sâu về phát triển bền vững – điều không phải doanh nghiệp nào cũng sẵn có. 

• Truyền thông không phải là ưu tiên chiến lược 

Nhiều doanh nghiệp thực hiện xanh hóa chủ yếu để đáp ứng tiêu chuẩn của khách hàng toàn cầu (EU, Mỹ, Nhật Bản), thay vì hướng đến công chúng nội địa. Đồng thời, sự thiếu tự tin trong việc lựa chọn kênh và chuẩn công bố khiến họ e ngại bị đánh giá “greenwashing” nếu thông tin chưa đầy đủ. 

• Thiếu khung hướng dẫn và năng lực công bố 

Ngay cả các doanh nghiệp đã đầu tư đáng kể vào công nghệ xử lý môi trường, tiết kiệm năng lượng hay đạt chứng nhận quốc tế (ISO 14001, BRC, HACCP) cũng thường bỏ qua việc tích hợp ESG vào báo cáo thường niên hoặc hồ sơ năng lực. Nguyên nhân chính là thiếu chuẩn mực hướng dẫn cụ thể, nhân sự chuyên môn và kỹ năng truyền tải thông tin ESG. 

• Chiến lược im lặng có chủ đích 

Một số doanh nghiệp lựa chọn “ẩn mình” nhằm bảo vệ lợi thế cạnh tranh, tránh bị đối thủ khai thác hoặc sao chép chiến lược xanh hóa. Ngoài ra, họ lo ngại việc công bố sớm sẽ làm lộ khoảng trống trong quá trình chuyển đổi, gây thêm áp lực từ nhà đầu tư và thị trường. 

2. Hệ quả

Về bản chất, greenhushing là một kiểu “phòng thủ thụ động” của doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi xanh còn nhiều thách thức. Tuy nhiên, nếu không được nhận diện và điều chỉnh kịp thời, sự im lặng này có thể kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng: 

• Suy giảm niềm tin và tính minh bạch thị trường 

Trong bối cảnh tài chính bền vững, nhà đầu tư, tổ chức tín dụng và đối tác đều yêu cầu công bố ESG thường xuyên và được kiểm chứng độc lập. Việc doanh nghiệp không công khai dữ liệu ESG – dù với bất kỳ lý do gì – dễ khiến họ bị coi là thiếu cam kết, chưa sẵn sàng cho chuyển đổi xanh hoặc đang cố tình che giấu vấn đề nội tại. 

• Bỏ lỡ cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh và hợp tác chiến lược 

Hiện nay nhiều quỹ đầu tư, chương trình hỗ trợ quốc tế và tổ chức phát triển đặt ra tiêu chí lựa chọn rất cụ thể, trong đó yêu cầu minh bạch ESG là điều kiện tiên quyết. Một doanh nghiệp dù có thành tích “xanh” thực sự nhưng không chia sẻ công khai và không chứng minh được bằng dữ liệu thì cũng khó được ưu tiên tiếp cận những nguồn lực tài chính này, đồng thời làm vụt mất cơ hội tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu và hợp tác chiến lược với những tập đoàn đa quốc gia. 

• Tác động tiêu cực đến nội bộ và các bên liên quan  

Nỗ lực ESG không được ghi nhận hoặc truyền thông có thể làm giảm động lực của nhân sự, gây thiếu hụt thông tin cho đối tác và nhà cung cấp, đồng thời hạn chế khách hàng trong việc đưa yếu tố bền vững vào quyết định lựa chọn sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. 

• Gia tăng rủi ro cho hình ảnh thương hiệu và cạnh tranh 

Khoảng trống thông tin liên quan đến ESG có thể khiến doanh nghiệp dễ trở thành đối tượng của nghi ngờ, thậm chí bị gán mác “greenwashing”. Ngược lại, những đối thủ biết tận dụng minh bạch – dù mới chỉ ở giai đoạn đầu của hành trình ESG – vẫn có thể tạo lợi thế vượt trội về uy tín thương hiệu, niềm tin thị trường và khả năng tiếp cận vốn cũng như cơ hội hợp tác quốc tế. 

II. Hướng tiếp cận thông tin ESG an toàn, hiệu quả cho doanh nghiệp

Có thể thấy greenhushing không đơn thuần là việc doanh nghiệp im lặng trong truyền thông ESG, mà là một hiện tượng có thể tác động trực tiếp đến năng lực cạnh tranh, khả năng huy động vốn và vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. 

Minh bạch ESG không chỉ là tuân thủ, mà là lợi thế chiến lược giúp doanh nghiệp B2B củng cố niềm tin và mở rộng chuỗi cung ứng toàn cầu (Nguồn: Internet) 

Trước những rủi ro từ xu hướng greenhushing, doanh nghiệp có thể cân nhắc các hướng tiếp cận sau để chia sẻ thông tin ESG một cách an toàn và hiệu quả, vừa minh bạch vừa giảm thiểu nguy cơ bị hiểu lầm: 

• Công bố từng bước, tập trung vào minh bạch lộ trình  

Doanh nghiệp không nhất thiết phải chờ đến khi có kết quả hoàn hảo mới công bố. Thay vào đó, có thể chia sẻ thông tin ESG theo lộ trình từng bước – từ cam kết ban đầu, tiến độ thực hiện đến các cải tiến đạt được. Cách tiếp cận theo từng phần này giúp giảm áp lực phải “hoàn hảo ngay lập tức” và cho phép minh bạch về kế hoạch dài hạn. Đồng thời, việc công bố tiến độ theo thời gian giúp nhà đầu tư và đối tác thấy rõ sự tiến bộ, qua đó củng cố niềm tin vào cam kết bền vững của doanh nghiệp. 

• Định hình thông điệp dựa trên hành động cụ thể  

Thông điệp ESG cần được xây dựng xoay quanh những hành động và kết quả cụ thể mà doanh nghiệp đã và đang thực hiện, thay vì chỉ là cam kết chung chung. Chiến lược truyền thông ESG nên gắn liền với các số liệu minh chứng và ví dụ thực tế (như dự án cải tiến, chỉ số môi trường đã cải thiện) để thông điệp trở nên thuyết phục. Khi nội dung truyền thông phản ánh đúng hành động thực tiễn, doanh nghiệp thể hiện được tính minh bạch và trách nhiệm, qua đó xây dựng uy tín vững chắc hơn với các bên liên quan và giảm nguy cơ bị xem là greenwashing. 

• Xây dựng năng lực ESG nội bộ 

Đầu tư phát triển năng lực ESG nội tại là bước đi nền tảng để doanh nghiệp chủ động và tự tin hơn trong việc công bố thông tin bền vững. Doanh nghiệp nên hình thành đội ngũ hoặc đào tạo nhân sự am hiểu về ESG và báo cáo phát triển bền vững, nhằm đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và chính xác. Năng lực nội bộ vững vàng giúp tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh, cải thiện quản trị rủi ro ESG và duy trì minh bạch thông tin một cách liên tục.  

III. VertZero – Giải pháp kiểm kê khí nhà kính toàn diện cho Doanh nghiệp Việt 

Trong bối cảnh minh bạch ESG đã trở thành điều kiện bắt buộc để duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, VertZero – giải pháp từ FPT – giúp doanh nghiệp Việt triển khai kiểm kê khí nhà kính và xây dựng lộ trình ESG hiệu quả, minh bạch. 

Phần mềm kiểm kê khí nhà kính VertZéro – Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi “xanh”  

VertZero không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định trong nước mà còn tạo lợi thế khi đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về báo cáo phát thải, qua đó giúp giảm thiểu rủi ro greenhushing mà doanh nghiệp đang gặp phải, củng cố uy tín trên thị trường và mở rộng cơ hội tiếp cận vốn xanh. 

• Tự động kiểm kê phát thải toàn diện (Scope 1 – 3): Hệ thống VertZero thu thập dữ liệu phân tán từ nhiều nhà máy, chuẩn hóa đầu vào và tính toán phát thải theo chuẩn Nghị định 119/2025/NĐ-CP, GHG Protocol và ISO 14064-1. Báo cáo kết quả minh bạch, nhất quán, sẵn sàng cho kiểm toán hoặc nộp cơ quan quản lý. 

• Đồng hành chiến lược với chuyên gia GHG: Đội ngũ chuyên gia của VertZero trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp từ việc xác định điểm nóng phát thải, đề xuất cải tiến kỹ thuật đến thiết kế lộ trình giảm phát thải phù hợp với từng ngành nghề và mô hình kinh doanh. 

Liên hệ Đội ngũ chuyên gia VertZéro để được tư vấn giải pháp kiểm kê khí nhà kính và xây dựng lộ trình giảm phát thải hiệu quả – nền tảng vững chắc cho tăng trưởng xanh và bền vững. 

Tài liệu tham khảo 

Pham, T. T. (2025, August 6). Greenhushing: Khi doanh nghiệp “xanh” trong im lặng. NetZero.VN. https://netzero.vn/greenhushing-khi-doanh-nghiep-xanh-trong-im-lang/