Logistics AI là gì? Ứng dụng & Lợi ích tại thị trường trong và ngoài nước

Logistics AI đang mở ra hướng đi mới cho ngành logistics trong kỷ nguyên số. Với khả năng xử lý dữ liệu lớn, tối ưu chuỗi cung ứng và hỗ trợ ra quyết định theo thời gian thực, trí tuệ nhân tạo đang trở thành yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp logistics nâng cao năng lực cạnh tranh.

1. AI Logistics là gì? Ví dụ thực tế

AI là một nhánh của khoa học máy tính, cho phép hệ thống thực hiện các nhiệm vụ phức tạp như học hỏi, ra quyết định và dự đoán – vốn trước đây chỉ con người đảm nhiệm. AI Logistics là thuật ngữ chỉ việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực logistics – bao gồm các hoạt động lưu trữ, vận chuyển và phân phối hàng hóa. 

Một ví dụ tiêu biểu là tập đoàn HHLA (Hamburger Hafen und Logistik AG) – đơn vị vận hành các cảng container lớn tại Đức. Tại đây, AI được ứng dụng để:

• Tối ưu tuyến di chuyển của xe container trong cảng.
• Sắp xếp vị trí đỗ container hiệu quả.
• Dự báo phương thức vận chuyển phù hợp.
• Phát hiện hư hỏng container nhanh chóng.
• Hỗ trợ công ty con Metrans tự động kiểm tra hàng trăm thông số kỹ thuật của toa xe chở hàng.

2. Những ứng dụng nổi bật của trí tuệ nhân tạo trong ngành logistics

AI đang hiện diện ngày càng rõ nét trong logistics với nhiều ứng dụng mang tính đột phá, từ quản lý kho bãi đến tối ưu vận tải và dự báo nhu cầu, cụ thể:

2.1. Lập kế hoạch Logistics

Trong logistics hiện đại, AI thay thế cách lập kế hoạch thủ công bằng hệ thống linh hoạt theo thời gian thực. Nhờ phân tích dữ liệu và dự báo nhu cầu, AI giúp tối ưu tồn kho, lịch sản xuất, giảm chi phí và khí thải, đồng thời tăng khả năng hiển thị chuỗi cung ứng và hỗ trợ ra quyết định chính xác hơn.

2.2. Quản lý kho hàng

Trợ lý AI hỗ trợ tra cứu, xử lý dữ liệu kho nhanh, dự báo nhu cầu và lập kế hoạch vận chuyển sớm – từ đó giảm chi phí logistics. Với chuỗi nhiều kho, AI tối ưu lộ trình điều phối hàng tồn và cho phép điều chỉnh đơn đặt trước khi nhập kho, nâng cao hiệu quả vận hành toàn hệ thống.

2.3. Quản lý nguồn cung cấp

AI đơn giản hóa và nâng cao hiệu quả quản lý nguồn cung bằng cách phân tích dữ liệu nhà cung cấp, giúp doanh nghiệp đánh giá, lựa chọn đối tác phù hợp, giảm rủi ro và tối ưu hợp tác lâu dài.

2.4. Vận chuyển và giao hàng

AI đang tái định hình vận chuyển qua xe tự lái, drone và robot kho, giúp giảm chi phí, tăng tốc độ và độ chính xác. Công nghệ còn tối ưu lộ trình nhờ cảm biến và dữ liệu thời gian thực.

2.5. Các tác vụ back-office

Các công việc hậu cần như lập kế hoạch, chứng từ hay báo cáo thường tốn thời gian và dễ sai sót. AI và RPA giúp tự động hóa các quy trình như điều phối, xử lý chứng từ, phản hồi email, tạo báo cáo và hỗ trợ tuyển dụng – từ đó tăng hiệu suất và giảm gánh nặng thủ công.

2.6. Dự đoán nhu cầu

AI phân tích dữ liệu lịch sử và thời gian thực để dự báo xu hướng, hành vi tiêu dùng và nhu cầu thị trường, từ đó tối ưu tồn kho, phân bổ nguồn lực hợp lý và giảm rủi ro thiếu/thừa hàng.

2.7. Phát hiện lỗi sản phẩm

Ứng dụng AI, đặc biệt là thị giác máy tính, giúp doanh nghiệp phát hiện sớm lỗi sản phẩm qua phân tích hình ảnh, từ đó xử lý kịp thời và giảm rủi ro phân phối hàng lỗi. Nhờ đó, trải nghiệm khách hàng được nâng cao và uy tín thương hiệu được bảo vệ.

2.8. Quản trị quan hệ khách hàng

AI giúp quản lý tồn kho hiệu quả, tránh thiếu hàng, đảm bảo phục vụ kịp thời. Đồng thời, cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, tăng sự hài lòng và xây dựng lòng trung thành khách hàng.

2.9. Dự đoán & bảo trì máy móc

AI cho phép chuyển từ bảo trì phản ứng sang bảo trì dự đoán bằng cách phân tích dữ liệu cảm biến thời gian thực. Hệ thống nhận diện dấu hiệu bất thường, cảnh báo lỗi tiềm ẩn và đề xuất xử lý sớm.

3. Lợi ích cụ thể khi triển khai AI Logistics

Phân tích các lợi ích dưới đây được tham khảo từ thực tiễn triển khai của DocShipper – đơn vị chuyên cung cấp giải pháp logistics toàn cầu:

3.1. AI nâng cao hiệu suất và giảm chi phí trong Logistics & Chuỗi cung ứng

AI ngày càng giữ vai trò then chốt trong tối ưu chuỗi cung ứng nhờ ba trụ cột: bảo trì dự đoán, ra quyết định tự động và phản ứng theo thời gian thực.

• Bảo trì dự đoán: Phân tích dữ liệu cảm biến giúp phát hiện sớm lỗi tiềm ẩn, giảm thời gian dừng máy, kéo dài tuổi thọ thiết bị.
• Ra quyết định tự động: Hỗ trợ tự động hóa quy trình như lập kế hoạch, điều phối đơn hàng, đánh giá nhà cung cấp.
• Phản ứng theo thời gian thực: Giám sát liên tục chuỗi cung ứng, phát hiện và xử lý sự cố tức thì.

3.2. AI thay đổi dự báo và hoạch định nhu cầu trong Logistics & Chuỗi cung ứng

AI đang thay đổi cách doanh nghiệp dự báo và lập kế hoạch nhu cầu nhờ phân tích dữ liệu sâu, quản lý tồn kho linh hoạt và phát hiện xu hướng sớm.

• Phân tích dự đoán nâng cao: Kết hợp dữ liệu thời tiết, tiêu dùng, chính trị… để nâng cao độ chính xác và khả năng học của hệ thống.
• Quản lý tồn kho linh hoạt: Theo dõi giao dịch theo thời gian thực, điều chỉnh tồn kho tại từng điểm bán để tối ưu chi phí.
• Phát hiện xu hướng mới: AI quét mạng xã hội, báo chí, hành vi mua sắm để nhận diện sớm thay đổi trong hành vi tiêu dùng.

3.3. Quản trị rủi ro và tăng khả năng phục hồi

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng ngày càng dễ gián đoạn, AI đóng vai trò quan trọng trong dự báo rủi ro và phản ứng chủ động.

• Lập kế hoạch kịch bản & mô phỏng: Các bản sao kỹ thuật số và mô hình mô phỏng do AI hỗ trợ giúp doanh nghiệp thử nghiệm nhanh hàng loạt tình huống “nếu – thì”, từ đó lựa chọn phương án ứng phó hiệu quả khi rủi ro xảy ra.
• Đánh giá rủi ro toàn diện: AI phân tích dữ liệu phức tạp từ toàn bộ chuỗi – nhà cung cấp, vận chuyển, nguyên liệu… – để phát hiện sớm điểm nghẽn và lỗ hổng, hỗ trợ xây dựng chiến lược phòng ngừa dài hạn.

4. Thực tiễn: Ngành logistic trong & ngoài nước đang ứng dụng AI như thế nào

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp logistics tại Việt Nam và thế giới đã bắt đầu triển khai các công cụ AI cụ thể để nâng cao hiệu quả vận hành và giảm chi phí. Cụ thể như sau:

4.1. Các ví dụ ứng dụng trí tuệ AI cho ngành Logistics ở nước ngoài

Nhiều nền tảng AI đã được triển khai hiệu quả trong logistics tại các thị trường phát triển:

• BMW: Khách hàng mua xe BMW rất thích tùy chỉnh xe theo ý mình – gần như 99% xe được thay đổi trước khi giao. Điều này khiến việc sản xuất trở nên phức tạp và khó kiểm soát.

Để giải quyết, BMW dùng nền tảng NVIDIA Omniverse để tạo ra bản sao kỹ thuật số của nhà máy, cho phép các kỹ sư làm việc cùng nhau trong môi trường ảo. Họ có thể thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn, lên kế hoạch cho quy trình sản xuất với 57.000 nhân viên và hàng nghìn robot, đồng thời tối ưu hóa luồng nguyên vật liệu.

• Popoplast: Popolast là nhà sản xuất ống nhựa đa lớp tại Áo. Trước đây, Poloplast gặp khó khăn trong việc dự báo nhu cầu vì phải tổng hợp dữ liệu thủ công từ nhiều hệ thống rời rạc và thiếu chính xác. Các kế hoạch sản xuất chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cá nhân.

Để cải thiện, công ty đã chuyển sang dùng Microsoft Demand 365 Supply Chain Management. Giải pháp này giúp kết nối dữ liệu, sử dụng AI để dự báo chính xác hơn và hỗ trợ ra quyết định hiệu quả. Từ đó, cả đội ngũ cùng làm việc trên một hệ thống thống nhất và có cái nhìn rõ ràng hơn về chuỗi cung ứng.

4.2. Các ví dụ ứng dụng AI cho ngành Logistics tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp, tổ chức cũng đã chủ động ứng dụng AI vào logistics, cải thiện hiệu suất vận hành toàn chuỗi:

• Ứng dụng AI tại “Siêu cảng” ICD Vĩnh Phúc: Việt Nam SuperPort sẽ tích hợp các giải pháp trí tuệ nhân tạo (AI) như Hệ thống Lưu trữ và Lấy hàng Tự động (ASRS), Hệ thống Quản lý Tồn kho bằng Drone (máy bay không người lái), Xe dẫn đường tự động điều hướng (Autonomous Guided Vehicles – AGV), Robot Di động Tự động (Autonomous Mobile Robots – AMR). Việc áp dụng công nghệ có thể tối ưu hóa không gian lưu trữ hàng hóa đến 7 lần và rút ngắn 95% thời gian vận chuyển trong kho.
• Viettel Post ứng dụng robot tự hành AGV kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI): Tổ hợp công nghệ chia chọn thông minh tích hợp AGV và AI tại Khu công nghiệp Quang Minh chính thức được đưa vào hoạt động từ năm 2024. Robot AGV tự động phân loại hàng theo lộ trình có sẵn, hạn chế tác động con người. AI tối ưu quy trình, giúp Viettel Post giao hàng chính xác, giảm lỗi và thất lạc.

5. Thách thức khi ứng dụng AI Logistics tại thị trường Việt Nam

Dù tiềm năng lớn, việc ứng dụng AI trong logistics tại Việt Nam vẫn gặp nhiều thách thức:

• Chi phí đầu tư cao: Phần lớn doanh nghiệp logistics là vừa và nhỏ (99%) nên hạn chế về vốn, khó tiếp cận các giải pháp AI hiện đại.
• Thiếu nhân lực chuyên môn: Nguồn nhân lực có kỹ năng công nghệ, phân tích dữ liệu và vận hành AI còn thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng; đào tạo chưa đáp ứng nhu cầu.
• Hạ tầng công nghệ hạn chế: Hệ thống CNTT và hạ tầng logistics (cảng, kho, vận tải…) chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả số hóa.
• Bảo mật dữ liệu: Việc xử lý lượng lớn dữ liệu chuỗi cung ứng đòi hỏi hệ thống bảo mật cao, trong khi nhiều doanh nghiệp chưa đủ năng lực đảm bảo an toàn thông tin.

6. Dự đoán xu hướng AI Logistics trong tương lai

Theo dự báo của Precedence Research, thị trường AI trong logistics sẽ tăng từ 17,96 tỷ USD (2024) lên 707,75 tỷ USD vào năm 2034, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 44,4%. Con số này phản ánh tiềm năng lớn của AI trong việc tái định hình logistics, đặc biệt ở khả năng tối ưu chi phí và nâng cao hiệu suất vận hành.

Với quy mô dự kiến hơn 700 tỷ USD vào năm 2034, AI được kỳ vọng sẽ định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu. Dưới đây là những xu hướng chính dự kiến sẽ dẫn dắt ngành trong thập kỷ tới:

Sự kết hợp giữa AI và số hóa đang mở ra một chương mới cho ngành logistics, nơi tốc độ, độ chính xác và khả năng thích ứng sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh then chốt.

Dưới áp lực chi phí tăng cao và nguồn nhân lực còn hạn chế, AI Logistics đang trở thành lợi thế cạnh tranh thiết yếu cho doanh nghiệp tại Việt Nam. Dù vậy, rào cản về chi phí, nhân sự và bảo mật vẫn hiện hữu, đòi hỏi doanh nghiệp phải chọn đúng đối tác công nghệ có năng lực thực thi và hiểu rõ bối cảnh nội địa.

Với hệ sinh thái AI toàn diện, FPT IS đang tích hợp trí tuệ nhân tạo vào nhiều mắt xích quan trọng của doanh nghiệp: từ vận hành chuỗi cung ứng, chăm sóc khách hàng đến phân tích dữ liệu và hỗ trợ ra quyết định. Năng lực công nghệ đã được kiểm chứng cùng đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm giúp FPT IS trở thành đối tác đồng hành chiến lược, sẵn sàng cùng doanh nghiệp logistics tại Việt Nam bước vào kỷ nguyên số – nhanh hơn, thông minh hơn và bền vững hơn.

Quý doanh nghiệp quan tâm đến giải pháp, vui lòng để lại thông tin TẠI ĐÂY. Đội ngũ chuyên gia FPT IS sẽ sớm liên hệ và hỗ trợ chi tiết.