Công nghệ AI là gì? Toàn cảnh về trí tuệ nhân tạo trong thời đại số

Công nghệ AI đang hiện diện ngày càng sâu rộng trong mọi lĩnh vực, từ đời sống cá nhân đến quản trị doanh nghiệp. Để hiểu rõ hơn về vai trò, tiềm năng cũng như cách ứng dụng hiệu quả công nghệ này, hãy cùng FPT IS điểm qua những khía cạnh nổi bật trong bài viết dưới đây.

1. Công nghệ AI là gì? AI bao gồm những công nghệ nào?

Khái niệm công nghệ AI

Theo định nghĩa từ IBM, Công nghệ AI (Artificial Intelligence) là tập hợp các hệ thống và phần mềm cho phép máy móc mô phỏng trí tuệ con người như học hỏi, hiểu ngôn ngữ, giải quyết vấn đề, ra quyết định, sáng tạo và tự vận hành. Các ứng dụng và thiết bị được trang bị AI có thể:

• Nhìn và nhận diện đối tượng
• Hiểu và phản hồi ngôn ngữ con người
• Học hỏi từ dữ liệu và kinh nghiệm mới
• Đưa ra khuyến nghị thông minh cho người dùng và chuyên gia
• Tự hành động không cần con người can thiệp, như xe tự lái

5 công nghệ AI nổi bật:

AI bao gồm nhiều công nghệ cốt lõi giúp máy học, xử lý dữ liệu và thực hiện nhiệm vụ như con người. Một số công nghệ nổi bật:

1. Trí tuệ nhân tạo (AI): Cho phép máy học từ kinh nghiệm, thích ứng với thông tin mới và thực hiện các nhiệm vụ tương tự con người. AI hiện đại như xe tự lái, chatbot sử dụng học sâu và xử lý ngôn ngữ tự nhiên để phân tích lượng dữ liệu lớn.
2. Machine Learning (Học máy): Giúp hệ thống tự học từ dữ liệu, phát hiện quy luật và ra quyết định mà không cần lập trình sẵn.
3. Generative AI (AI tạo sinh): Phát triển các mô hình có khả năng tạo ra nội dung mới, như văn bản, hình ảnh, video, âm thanh hoặc mã nguồn dựa trên dữ liệu đã học
4. Natural Language Processing (Xử lý ngôn ngữ tự nhiên): Giúp máy hiểu và phản hồi ngôn ngữ người, như phân tích cảm xúc, dịch thuật, tổng hợp văn bản.
5. AI Agents (Tác nhân AI): Hệ thống có khả năng đưa ra quyết định phức tạp, kết hợp dữ liệu và công cụ phân tích để xử lý nhiều tác vụ khác nhau.

2. Những ứng dụng của công nghệ AI trong thực tế

Theo tổng hợp từ nguồn Tableau, công nghệ AI hiện đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, cụ thể như sau:

Trợ lý ảo: Đây là ứng dụng phổ biến nhất mà nhiều người tiếp xúc hàng ngày trên điện thoại hay máy tính. Một số trợ lý ảo phổ biến gồm Siri (Apple), Alexa (Amazon), Cortana (Microsoft), Google Assistant (Google), Bixby (Samsung).

Công cụ tìm kiếm: AI giúp cải thiện kết quả tìm kiếm mà không cần lập trình viên can thiệp. Ví dụ Google có phần “Mọi người cũng hỏi” hay gợi ý tự động dựa trên thói quen tìm kiếm của người dùng. Các công cụ phổ biến là Google, Yahoo, Bing…

Mạng xã hội: Các nền tảng mạng xã hội vận hành dựa trên thuật toán AI để cá nhân hóa nội dung, thu hút người dùng và thu thập dữ liệu phục vụ quảng cáo. Bạn có thể “đào tạo” thuật toán bằng cách tương tác nhiều với nội dung yêu thích. Ví dụ: Facebook, Instagram, YouTube, TikTok.

Mua sắm trực tuyến: AI giúp cá nhân hóa đề xuất sản phẩm, tối ưu giá cả, chatbot hỗ trợ khách hàng, dự báo giao hàng… Chủ doanh nghiệp có thể dùng AI để dự báo nhu cầu, phân khúc khách hàng, phân tích hiệu suất kinh doanh.

Robot: Robot đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

• Hàng không vũ trụ: Robot thám hiểm sao Hỏa do NASA điều khiển.
• Sản xuất: Robot hỗ trợ hàn, vận chuyển từ năm 1961.
• Dịch vụ khách sạn: Robot check-in, pha chế, phục vụ đồ ăn…

Giao thông và điều hướng: AI được sử dụng trong xe tự lái, phần mềm bản đồ (Google Maps, Apple Maps, Waze) để xử lý dữ liệu giao thông thời gian thực, dự báo tắc nghẽn, tính toán thời gian đến. Hệ thống quản lý giao thông và ứng dụng gọi xe cũng sử dụng AI để tối ưu lộ trình, định giá cước.

Chỉnh sửa văn bản và tự động sửa lỗi: Các ứng dụng như autocorrect trên điện thoại hay phần mềm Grammarly, Hemingway,… sử dụng AI để phân tích ngữ pháp, chính tả, phong cách viết và so sánh nội dung để đảm bảo tính nguyên bản.

Phòng chống gian lận: Ngân hàng sử dụng AI để phát hiện các giao dịch bất thường dựa trên mẫu hành vi, tự động chặn các giao dịch nghi ngờ và thông báo cho khách hàng xác thực.

Dự báo: AI xử lý lượng lớn dữ liệu để nhận diện xu hướng, dự đoán các sự kiện tương lai:

• Bảo trì thiết bị: dự đoán thời điểm cần sửa chữa.
• Mô hình dự báo: dự đoán kết quả dựa trên khai thác dữ liệu và xác suất.

Trò chơi điện tử: AI đã được sử dụng trong nhiều trò chơi, từ việc đánh bại người chơi giỏi nhất trong cờ vua, Go đến việc tạo môi trường và nhân vật thông minh trong các game như Minecraft, F.E.A.R, The Last of Us.

Y tế: AI hỗ trợ chẩn đoán bệnh, theo dõi dịch bệnh, phát hiện tác dụng phụ của thuốc, hỗ trợ robot trong bệnh viện để cải thiện chất lượng chăm sóc.

Quảng cáo: AI được ứng dụng để tạo nội dung quảng cáo, cá nhân hóa hiển thị, tối ưu ngân sách quảng cáo dựa trên hành vi và đặc điểm khách hàng.

Phân tích dữ liệu: AI giúp phân tích dự báo, theo dõi kinh doanh thời gian thực và đưa ra các báo cáo chính xác nhanh chóng.

3. Ưu điểm và hạn chế của công nghệ AI

Dù mang lại nhiều lợi ích vượt trội, công nghệ AI cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Việc hiểu rõ cả hai mặt sẽ giúp cá nhân và doanh nghiệp ứng dụng AI một cách hiệu quả, an toàn hơn.

Xem thêm: Lợi ích và tác hại của trí tuệ nhân tạo – bài viết phân tích sâu giúp cá nhân và doanh nghiệp ứng dụng AI hiệu quả, an toàn.

4. Thực tiễn công nghệ AI đang được triển khai tại Việt Nam

Mới đây, Việt Nam vừa ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ trí tuệ nhân tạo (AI) thế giới khi xếp thứ 6/40 trong bảng xếp hạng Chỉ số AI toàn cầu – WIN 2025, thuộc nhóm 10 quốc gia dẫn đầu thế giới về mức độ sẵn sàng và ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Hiện nay, công nghệ AI tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ nhờ nhiều yếu tố:

• Chính sách và chiến lược quốc gia
  Chính phủ ban hành hàng loạt quyết định và nghị định quan trọng, tạo hành lang pháp lý và hỗ trợ mạnh mẽ cho AI, như: Quyết định 127/QĐ-TTg (2021) phê duyệt Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến 2030; Nghị định 182/2024/NĐ-CP thiết lập Quỹ Hỗ trợ Đầu tư, ưu đãi tới 50% chi phí cho dự án R&D AI và bán dẫn; Dự án “Việt Nam AI” (2023) thúc đẩy ứng dụng AI trong giáo dục, nghiên cứu và phát triển mô hình ngôn ngữ tiếng Việt…
• Doanh nghiệp lớn tiên phong
  Các tập đoàn lớn như FPT, Viettel, Vingroup, VNPT… dẫn đầu trong nghiên cứu và ứng dụng AI.

Đặc biệt, FPT đã đầu tư cho những nghiên cứu liên quan từ năm 2013 và dành ngân sách hơn 13 triệu USD để phát triển sản phẩm. FPT cũng đã công bố ra mắt ra mắt 2 nhà máy AI tại Việt Nam và Nhật Bản giúp các DN, tổ chức tăng tốc xây dựng, phát triển các nền tảng, ứng dụng AI. Bên cạnh đó, tập đoàn cam kết đào tạo 50.000 kỹ sư AI, cung cấp kỹ năng, kiến thức về AI cho 500.000 nhân lực vào năm 2030.

• Hệ sinh thái khởi nghiệp năng động
  Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam cũng phát triển mạnh mẽ, với nhiều công ty khởi nghiệp tập trung vào AI nổi lên trong những năm gần đây. Nhiều startup AI như Cinnamon AI, Palexy, Abivin được quốc tế công nhận, thu hút vốn lớn trong các lĩnh vực bán lẻ, hậu cần, y tế.
• Hợp tác quốc tế
  Việt Nam tăng cường liên kết với NVIDIA, Qualcomm, IBM, Microsoft và tổ chức hội thảo, dự án chung, thúc đẩy nghiên cứu và chuyển giao công nghệ AI.
• Giáo dục và nghiên cứu
  Các trường đại học, viện nghiên cứu như HUST, VNU, ĐH Công nghệ TP.HCM đào tạo nhân lực, triển khai dự án AI thực tế, hợp tác quốc tế và tổ chức hội thảo chuyên môn.

Những thách thức lớn nhất để phát triển AI tại Việt Nam

Tuy có nhiều động lực để phát triển, tại Việt Nam, mặc dù hơn 70% doanh nghiệp đã từng tiếp cận hoặc thử nghiệm AI, nhưng chỉ một tỷ lệ nhỏ thực sự triển khai AI ở quy mô vận hành có hiệu quả rõ ràng. Việc triển khai trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức, như:

• Thiếu nhân lực chất lượng cao: nguồn lực chuyên gia về AI còn chưa đủ chín, số lượng chuyên gia AI có kỹ năng và kinh nghiệm đủ để triển khai các dự án lớn vẫn còn hạn chế.
• Hạn chế về nguồn vốn: Để phát triển và ứng dụng được trí tuệ nhân tạo vào đời sống cũng như các lĩnh vực một cách sâu rộng, cần nguồn vốn lớn mà không phải doanh nghiệp/ tổ chức nào cũng đủ điều kiện.
• Khung pháp lý tại Việt Nam: Việc áp dụng AI đặt ra nhiều vấn đề về quyền riêng tư, an ninh thông tin và trách nhiệm pháp lý. Việt Nam cần thiết lập các quy định pháp lý và khung chính sách rõ ràng để bảo vệ quyền riêng tư và đảm bảo an toàn thông tin.
• Thiếu sự sẵn sàng về dữ liệu: Các nhà khoa học dữ liệu cần có dữ liệu được tổ chức sẵn sàng để áp dụng các mô hình AI, tuy nhiên đa số các doanh nghiệp chưa chuẩn bị dữ liệu sẵn sàng đã đầu tư vào đội ngũ khoa học dữ liệu lớn, dẫn đến việc triển khai thiếu hiệu quả và tốn kém.
• Tư duy và tầm nhìn của đội ngũ lãnh đạo: Còn thiếu am hiểu về AI, dẫn đến hoặc là đầu tư hời hợt, hoặc là đầu tư quá nhiều vào một vị trí (như khoa học dữ liệu), trong khi ít đầu tư vào hạ tầng dữ liệu.

AI tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh, được hậu thuẫn bởi chính sách quốc gia, doanh nghiệp tiên phong và lực lượng dân số trẻ. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa tiềm năng, cần đồng bộ phát triển nhân lực, hạ tầng, dữ liệu và khung pháp lý. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và giới nghiên cứu sẽ quyết định tốc độ và chất lượng bứt phá trong tương lai.

5. FPT đồng hành cùng doanh nghiệp chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên AI

Với hơn 30 năm kinh nghiệm triển khai giải pháp cho Chính phủ và doanh nghiệp lớn, FPT IS xây dựng hệ sinh thái sản phẩm AI toàn diện “Make-in-Vietnam”, được thiết kế theo từng đặc thù ngành nghề.

Hệ sinh thái AI toàn diện của FPT IS đang được tích hợp mạnh mẽ vào các quy trình cốt lõi của doanh nghiệp – từ chuỗi cung ứng, chăm sóc khách hàng đến phân tích dữ liệu và ra quyết định.

Một số giải pháp tiêu biểu có thể kể đến như:

• FPT.People X: Nền tảng quản trị nhân sự số hóa 95% quy trình HR, ứng dụng AI để trích xuất và phân tích CV; đã xử lý hơn 30 triệu hồ sơ nhân viên và triển khai tại hơn 250 doanh nghiệp lớn.
• AkaCam & AkaMES: Bộ đôi giải pháp trong lĩnh vực sản xuất, hỗ trợ giám sát chất lượng theo thời gian thực và dự báo bảo trì thiết bị sớm, giúp giảm đáng kể thời gian dừng máy.
• FPT CX Suite: Hỗ trợ tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng đa kênh.
• Akabot: Tự động hóa các quy trình tài chính – vận hành nhờ kết hợp công nghệ RPA và AI.

Với năng lực công nghệ đã được kiểm chứng cùng đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, FPT IS sẵn sàng trở thành đối tác đồng hành chiến lược cùng các doanh nghiệp tại Việt Nam để bước vào kỷ nguyên số – nhanh hơn, thông minh hơn và bền vững hơn.

Hệ sinh thái giải pháp AI do FPT cung cấp

Công nghệ AI không còn là xu hướng của tương lai mà đã trở thành một phần tất yếu trong hành trình chuyển đổi số của doanh nghiệp hiện đại. Để khai thác tối đa tiềm năng của AI, điều quan trọng là cần một đối tác hiểu rõ ngành nghề, am hiểu dữ liệu và có năng lực triển khai linh hoạt.

FPT IS với hệ sinh thái giải pháp toàn diện ứng dụng AI, từ tài chính, kế toán, y tế, giáo dục đến quản trị doanh nghiệp, chính là lựa chọn đáng tin cậy để đồng hành cùng doanh nghiệp trên con đường đổi mới. Để được tư vấn giải pháp phù hợp, vui lòng để lại thông tin tại đây hoặc liên hệ trực tiếp với đội ngũ chuyên gia của FPT IS.