Culture Tech là gì? Xu hướng công nghệ định hình tương lai văn hóa số

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ, nhiều địa phương và tổ chức văn hóa quan tâm tới việc bảo tồn, quản lý và phát huy giá trị di sản bằng công nghệ. Vậy culture tech là gì và tại sao nó trở thành xu hướng quan trọng trong bảo tồn di sản hiện nay? Trong bài viết này, hãy cùng FPT IS tìm hiểu về khái niệm, ứng dụng và lợi ích của culture tech.

1. Culture Tech là gì?

Công nghệ văn hóa (Culture Tech – Culture Technology, viết tắt CT) hay công nghệ nội dung văn hóa, là tập hợp các công nghệ được ứng dụng để phát triển ngành công nghiệp văn hóa. Bao gồm cả yếu tố vật lý và phi vật lý, công nghệ này giúp gia tăng giá trị sản phẩm văn hóa trong toàn chuỗi – từ quy hoạch, sản xuất, thương mại hóa nội dung đến tích hợp truyền thông và lan tỏa giá trị văn hóa.

Ví dụ: việc ứng dụng số hóa 3D, thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) hay trí tuệ nhân tạo (AI) giúp con người tái hiện, lưu trữ và tương tác với cổ vật, di tích, tác phẩm nghệ thuật một cách sinh động và chân thực hơn.

2. Các ứng dụng điển hình của Culture Tech

Dưới đây là một số dự án tiêu biểu, nơi Culture Tech được triển khai hiệu quả trong số hóa, lưu trữ và trải nghiệm di sản văn hóa:

2.1. Ứng dụng Culture Tech Quốc tế

Cổng thành Namdaemun (Seoul, Hàn Quốc): Sau vụ hỏa hoạn thiêu rụi, công trình được phục dựng hoàn chỉnh sau 5 năm nhờ công nghệ quét không gian 3D bằng tia hồng ngoại, kết hợp kỹ thuật thủ công truyền thống như đục đá, nung ngói, chạm khắc gỗ. Công nghệ 3D cho phép lưu trữ hình ảnh không gian ba chiều với độ chính xác gần như tuyệt đối, giúp tái hiện chính xác kích thước, tỷ lệ và hình thức nguyên bản.

Nhà thờ Đức Bà Paris: Công trình mang tính biểu tượng này có thể phục hồi sau vụ cháy nhờ hồ sơ kỹ thuật số 3D được lập từ trước, tạo nên một “bản sao số” quý giá cho quá trình phục dựng.

2.2. Ứng dụng Culture Tech tại Việt Nam

FPT Culture Tech, do akaVerse (VR/AR/XR – FPT) và FPT IS phát triển, đã chứng minh hiệu quả qua nhiều dự án thực tế, tập trung số hóa di sản vật thể – phi vật thể, kết hợp lưu trữ chuẩn hóa (ArchiveNex) và trải nghiệm tương tác (ExperienceX & TourismX). Giải pháp góp phần thực hiện Chương trình Chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 57-NQ/TW về công nghiệp văn hóa.

Các dự án tiêu biểu:

1) Bảo tàng Bình Phước: Số hóa hơn 4.700 hiện vật trong 3 tháng, bao gồm 450 mô hình 3D, 2.700 ảnh 2D, 2.500 ảnh 360° và hơn 100 không gian VR360. Xây dựng kho dữ liệu số chuẩn hóa, hệ thống quản lý và không gian trưng bày ảo cho phép tham quan trực tuyến trên di động. Lợi ích: bảo tồn lâu dài, mở rộng tiếp cận cộng đồng và nghiên cứu; mô hình nhân rộng.

Tham khảo thêm: Kho di sản số tại Bảo tàng Bình Phước được xây dựng bằng công nghệ Việt từ FPT

2) Khu di tích Trung ương Cục miền Nam (Tây Ninh): Tu bổ, tôn tạo kết hợp số hóa, phòng trình chiếu trung tâm dùng 3D Mapping trên sa bàn tĩnh và vách cong panorama tái hiện trận “Junction City” và hành trình lịch sử. Khánh thành ngày 19/4/2025, thu hút du khách trẻ qua trải nghiệm sống động. Lợi ích: khẳng định vai trò “Make in Vietnam” trong bảo tồn di sản quốc gia.

>>> Tham khảo thêm: Khánh thành công trình Dự án tu bổ, tôn tạo tại Khu di tích Trung ương Cục miền Nam ứng dụng công nghệ số hoá Make in Vietnam – Made by FPT

3) Nghĩa trang Hàng Dương – Côn Đảo: Số hóa hơn 100 mộ phần liệt sĩ, tạo nền tảng dữ liệu 3D chính xác, phục vụ bảo tồn toàn bộ 1.922 mộ.

4) Phố cổ Hội An: Hoàn thành bản đồ du lịch ảo (Digital Twins Hoi An) trong 7 ngày để tạo tour tham quan ảo toàn diện. Lợi ích: thúc đẩy du lịch số, quảng bá UNESCO, tăng doanh thu địa phương.

Các dự án trên đạt hiệu suất cao về thời gian và quy mô, tích hợp liền mạch với hạ tầng địa phương, hỗ trợ giáo dục, du lịch và tuyên truyền. FPT IS và akaVerse đồng hành toàn diện từ tư vấn, triển khai đến đào tạo, giúp địa phương xây dựng đề án số hóa bền vững. Tính đến 2025, đây là mô hình dẫn đầu Việt Nam, sẵn sàng mở rộng cho di sản UNESCO và cấp quốc gia.

3. Lợi ích của Culture Tech

Dưới đây là những lợi ích mà Culture Tech mang lại cho bảo tàng, di tích và cộng đồng trong việc bảo tồn, quản lý và phát huy giá trị di sản.

• Nâng cao hiệu quả tu bổ và bảo tồn di sản: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện sớm các hư hại, phân tích mức độ xuống cấp và tính toán chính xác vật liệu cần tu bổ. Nhờ đó, việc phục dựng trở nên nhanh, tiết kiệm và an toàn hơn, đồng thời vẫn đảm bảo giữ nguyên giá trị gốc của di sản.
• Quản lý và giám sát di sản thông minh hơn: Internet vạn vật (IoT) mang đến bước tiến mới trong quản lý di sản. Các hiện vật có thể được gắn chip cảm biến để theo dõi tình trạng theo thời gian thực, dữ liệu được kết nối giữa các bảo tàng và cơ quan quản lý, giúp giám sát và bảo vệ di sản hiệu quả hơn.
• Hỗ trợ giáo dục và nghiên cứu di sản: Công nghệ số hóa 3D, thực tế ảo (VR) hay AI giúp việc học và nghiên cứu trở nên sinh động, trực quan. Người học có thể “tham quan” bảo tàng ảo, tìm hiểu cấu trúc công trình cổ hay trải nghiệm văn hóa truyền thống – qua đó nâng cao nhận thức và truyền cảm hứng gìn giữ giá trị dân tộc.
• Thúc đẩy quảng bá và phát triển du lịch di sản: Khi di sản được số hóa và đưa lên môi trường trực tuyến, du khách toàn cầu có thể khám phá tour ảo (VR tour), bảo tàng 3D hay triển lãm số. Đây là hướng đi giúp kết hợp bảo tồn với phát triển du lịch, quảng bá hình ảnh đất nước – con người Việt Nam ra thế giới.
• Định hướng phát triển bền vững cho ngành văn hóa: Công nghệ giúp tối ưu nguồn lực đầu tư, kéo dài “tuổi thọ” hiện vật và đặt nền tảng cho chiến lược văn hóa số trong tương lai. Sự kết hợp giữa AI, IoT và công nghệ sinh học mở ra hướng phát triển bền vững, hiện đại cho ngành văn hóa Việt Nam.

5. FPT Culture Tech – Hệ sinh thái giải số hóa di sản “all in one” đầu tiên tại Việt Nam

FPT Culture Tech, do akaVerse thuộc FPT IS – Tập đoàn FPT phát triển, là hệ sinh thái công nghệ toàn diện cho số hóa, lưu trữ và phát huy di sản văn hóa ở cấp địa phương.

1. Số hóa di sản (Digitalize X)

• Di sản vật thể: Sử dụng 3D Laser Scanning, Photogrammetry, VR360 để số hóa kiến trúc, tượng, cổ vật.
• Di sản phi vật thể: Ghi nhận bằng Video 360°, Video 4K, Volumetric Video và Narrative Video, tái hiện nghệ thuật, lễ hội dân gian, tri thức bản địa. Volumetric Video giúp giữ nguyên chuyển động và biểu cảm nghệ nhân, phù hợp với tuồng, chèo, múa, nhạc dân tộc.

2. Lưu trữ chuẩn hóa (ArchiveNex)

• Quản lý dữ liệu theo chuẩn OAIS – ISO 14721:2012, đóng gói SIP, AIP, DIP, bảo đảm tồn tại lâu dài, độc lập với phần mềm/hạ tầng.
• Tích hợp linh hoạt với cơ sở dữ liệu bảo tàng hoặc sở ngành văn hóa, đồng bộ thông tin giữa nhiều hệ thống.

3. Phát huy di sản bằng công nghệ (ExperienceX & TourismX)

• Trình diễn tại điểm di tích: 3D Mapping, màn hình trong suốt, Hologram giúp truyền tải nội dung lịch sử – văn hóa trực quan.
• Du lịch ảo: Bản đồ số, tour VR360 mở rộng tiếp cận di sản, quảng bá văn hóa và thúc đẩy du lịch trong nước và quốc tế.

FPT Culture Tech hiện được ứng dụng rộng rãi tại bảo tàng, di tích, cơ quan quản lý và trong các lĩnh vực lưu trữ số, giáo dục, du lịch, góp phần đưa di sản gần hơn với cộng đồng. Giải pháp cũng đạt Vietnam Digital Awards 2025, hạng mục sản phẩm, dịch vụ, giải pháp công nghệ số xuất sắc.

Như vậy, việc ứng dụng culture tech không chỉ giúp số hóa và lưu trữ di sản hiệu quả mà còn mở ra cơ hội trải nghiệm văn hóa sống động cho cộng đồng, góp phần thúc đẩy du lịch và giáo dục tại địa phương. Quý doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu thêm về giải pháp FPT Culture Tech, vui lòng để lại thông tin liên hệ TẠI ĐÂY, đội ngũ chuyên gia FPT IS sẽ kết nối trong thời gian sớm nhất.