PCI DSS là tiêu chuẩn gì? Những điều doanh nghiệp cần biết
Trong bối cảnh thanh toán điện tử ngày càng phổ biến, an toàn dữ liệu thẻ thanh toán trở thành mối quan tâm hàng đầu của các tổ chức, doanh nghiệp. Do đó, tiêu chuẩn PCI DSS được thiết lập như một cơ chế bảo vệ trọng yếu, nhằm đảm bảo bảo mật cho các dữ liệu thẻ nhạy cảm. Vậy PCI DSS là tiêu chuẩn gì và vì sao doanh nghiệp cần tuân thủ? Bài viết dưới đây sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của tiêu chuẩn này trong việc bảo mật và quản lý dữ liệu thẻ.
1. Khái niệm và mục đích của tiêu chuẩn PCI DSS
PCI DSS (Payment Card Industry Data Security Standard – Tiêu chuẩn Bảo mật Dữ liệu Ngành Thẻ Thanh toán) là bộ tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu ngành thẻ, được xây dựng nhằm tăng cường an toàn cho giao dịch qua thẻ tín dụng, ghi nợ, trả trước và bảo vệ thông tin cá nhân của chủ thẻ.
PCI DSS không phải luật bắt buộc, nhưng nhiều doanh nghiệp xử lý hoặc lưu trữ giao dịch thẻ cần tuân thủ. Việc đáp ứng PCI DSS giúp doanh nghiệp xây dựng môi trường thanh toán an toàn, bảo vệ uy tín và niềm tin khách hàng.
Tiêu chuẩn này được phát triển từ năm 2004 bởi 5 tổ chức thẻ lớn: Visa, Mastercard, Discover, JCB và American Express, dưới sự điều phối của Hội đồng Tiêu chuẩn Bảo mật PCI (PCI SSC).
PCI DSS ra đời nhằm mục đích gì?
- Đối với người dùng: Bảo vệ dữ liệu nhạy cảm của chủ thẻ như số thẻ, ngày hết hạn, mã bảo mật.
- Đối với doanh nghiệp: Các biện pháp kiểm soát giúp giảm rủi ro rò rỉ dữ liệu, gian lận, đánh cắp danh tính. Tuân thủ PCI DSS cũng đảm bảo doanh nghiệp áp dụng thông lệ tốt nhất khi xử lý, lưu trữ, truyền tải dữ liệu thẻ, từ đó tăng độ tin cậy với khách hàng và đối tác.
2. PCI DSS áp dụng cho những tổ chức nào?
PCI DSS áp dụng cho mọi tổ chức liên quan đến xử lý dữ liệu thẻ thanh toán, gồm lưu trữ, xử lý hoặc truyền dữ liệu chủ thẻ. Cụ thể:
- Đơn vị chấp nhận thanh toán (Merchants): Doanh nghiệp nhận thanh toán bằng thẻ cho hàng hóa, dịch vụ.
- Tổ chức phát hành thẻ (Issuers): Ngân hàng hoặc tổ chức tài chính phát hành thẻ cho người dùng.
- Ngân hàng thanh toán (Acquirers): Ngân hàng xử lý giao dịch thẻ cho đơn vị chấp nhận.
- Bên xử lý giao dịch (Processors): Đơn vị xử lý giao dịch thay doanh nghiệp hoặc ngân hàng.
Tiêu chuẩn áp dụng cho cả yếu tố kỹ thuật và vận hành trong môi trường xử lý dữ liệu chủ thẻ. PCI DSS bắt buộc với mọi tổ chức, không phụ thuộc số lượng giao dịch, kể cả doanh nghiệp nhỏ với số lượng giao dịch thấp. Nó áp dụng cho mọi kênh thanh toán: quẹt thẻ trực tiếp, online, điện thoại hoặc mail. Ngay cả khi không lưu trữ dữ liệu, chỉ cần xử lý hoặc truyền, tổ chức vẫn phải tuân thủ.
3. PCI DSS bao gồm những yêu cầu chính nào?
PCI SSC đưa ra các yêu cầu cụ thể trong mỗi mục tiêu của PCI DSS. Các tổ chức muốn tuân thủ PCI DSS bắt buộc phải đáp ứng 12 yêu cầu sau:
- Cài đặt và duy trì tường lửa để bảo vệ môi trường chứa dữ liệu chủ thẻ.
- Không sử dụng mật khẩu mặc định và các tham số bảo mật do nhà cung cấp thiết lập sẵn.
- Bảo vệ dữ liệu chủ thẻ được lưu trữ.
- Mã hóa dữ liệu thẻ thanh toán khi truyền qua mạng công cộng mở.
- Sử dụng và thường xuyên cập nhật phần mềm chống virus.
- Phát triển và duy trì hệ thống, ứng dụng bảo mật.
- Hạn chế quyền truy cập dữ liệu chủ thẻ chỉ với nhân viên có nhu cầu công việc chính đáng.
- Gán mã định danh (ID) duy nhất cho từng cá nhân có quyền truy cập dữ liệu hoặc hệ thống.
- Kiểm soát truy cập vật lý đến dữ liệu chủ thẻ.
- Theo dõi và giám sát mọi truy cập vào tài nguyên mạng và dữ liệu chủ thẻ.
- Thường xuyên kiểm tra hệ thống và quy trình bảo mật.
- Duy trì chính sách bảo mật thông tin toàn diện.
4. Ưu điểm – hạn chế khi doanh nghiệp tuân thủ PCI DSS
Việc tuân thủ PCI DSS mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho doanh nghiệp, song cũng đi kèm với không ít thách thức cần cân nhắc.
| Ưu điểm | Hạn chế |
|
|
5. Doanh nghiệp cần làm gì để đảm bảo luôn đạt chuẩn PCI DSS?
Có nhiều thực hành tốt giúp doanh nghiệp tuân thủ PCI DSS và duy trì môi trường bảo mật khi truyền dữ liệu chủ thẻ. PCI SSC đã đề xuất các kinh nghiệm thực tiễn tốt nhất trong tài liệu Best Practices for Maintaining PCI DSS Compliance, bao gồm:
- Chỉ lưu trữ dữ liệu chủ thẻ và các thông tin thực sự cần thiết cho hoạt động kinh doanh.
- Xây dựng chương trình tuân thủ với các mục tiêu chiến lược, phân công vai trò rõ ràng, thiết lập chính sách bảo mật như yêu cầu mật khẩu mạnh và các quy trình cụ thể để thực hiện nhiệm vụ tuân thủ.
- Xây dựng bộ chỉ số đánh giá hiệu quả tuân thủ.
- Giao trách nhiệm và vai trò liên quan đến tuân thủ cho những nhân sự có chuyên môn, đủ năng lực và hiểu biết.
- Phát triển thêm các yêu cầu bảo mật bổ sung phù hợp với đặc thù ngành và tổ chức, vượt ngoài phạm vi PCI DSS.
- Thường xuyên giám sát và kiểm tra hệ thống, quy trình và biện pháp bảo mật để phát hiện và xử lý kịp thời các lỗ hổng hay mối đe dọa.
- Xác định và xử lý các sự cố bảo mật; thiết lập quy trình ứng phó với vi phạm dữ liệu và thất bại trong hệ thống bảo mật.
- Đào tạo và duy trì nhận thức về an ninh để ngăn chặn các vi phạm bảo mật dựa trên kỹ thuật tấn công khai thác tâm lý con người, chẳng hạn như lừa đảo (phishing) và phần mềm gây hoang mang (scareware).
- Theo dõi mức độ tuân thủ của các nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba.
- Phân bổ nguồn lực để theo dõi và điều chỉnh chương trình tuân thủ khi có thay đổi trong bối cảnh đe dọa an ninh mạng.
PCI SSC cũng khuyến nghị doanh nghiệp xây dựng thêm các yêu cầu và thực hành tốt phù hợp với đặc thù hoạt động, trong đó ưu tiên các biện pháp tự giám sát và kiểm soát rủi ro nghiêm trọng nhất đối với dữ liệu chủ thẻ.
Doanh nghiệp cũng cần thường xuyên rà soát, cập nhật chính sách và quy trình nội bộ; đồng thời nâng cao nhận thức nhân viên về vai trò của họ trong việc tuân thủ PCI DSS và bảo vệ dữ liệu chủ thẻ.
Xem thêm: Chứng chỉ PCI DSS là gì? Tầm quan trọng với doanh nghiệp
6. PCI DSS 4.0: Tác động & việc cần làm
PCI DSS 4.0, phát hành vào tháng 3/2022 và có hiệu lực vào tháng 3/2025, là phiên bản mới nhất của Tiêu chuẩn Bảo mật Dữ liệu Ngành Thẻ Thanh toán, được thiết kế nhằm nâng cao các biện pháp bảo mật để bảo vệ dữ liệu thẻ tốt hơn. Phiên bản này mang đến nhiều điểm mới nổi bật:
- Cung cấp các tùy chọn kiểm soát linh hoạt hơn.
- Nhấn mạnh cách tiếp cận dựa trên rủi ro với các đợt đánh giá định kỳ và chú trọng đến những mối đe dọa mới nổi.
- Tăng cường yêu cầu về xác thực đa yếu tố (MFA) và mật khẩu.
- Nâng cao tính minh chứng thông qua giám sát liên tục và đánh giá thường xuyên.
- Cập nhật các phương thức mã hóa để phù hợp với thông lệ bảo mật tiên tiến nhất hiện nay.
Tác động của PCI DSS 4.0:
(1) Áp dụng các thực hành bảo mật theo chuẩn quốc tế: PCI DSS 4.0 tích hợp các framework như NIST CSF, ISO 27001, giúp doanh nghiệp đồng thời đáp ứng nhiều tiêu chuẩn, giảm bớt gánh nặng khi phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn song song. Phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro cho phép linh hoạt ưu tiên biện pháp bảo mật theo đặc thù hệ thống – ví dụ, khác biệt giữa mô hình cửa hàng vật lý và website thương mại điện tử.
(2) Tăng cường bảo mật môi trường điện toán đám mây: PCI DSS 4.0 bổ sung yêu cầu riêng cho cloud, làm rõ trách nhiệm chia sẻ và kiểm soát dữ liệu. Doanh nghiệp phải đảm bảo nhà cung cấp cloud có biện pháp bảo mật phù hợp, được kiểm định độc lập nhằm hạn chế rủi ro bên thứ ba.
(3) Siết chặt kiểm soát dữ liệu chủ thẻ
PCI DSS 4.0 bổ sung nhiều yêu cầu mới nhằm giảm thiểu rủi ro rò rỉ dữ liệu:
- Phân vùng dữ liệu: Giảm phạm vi rủi ro khi có vi phạm.
- Mã hóa: Bắt buộc mã hóa dữ liệu thẻ khi nghỉ và khi truyền tải.
- Tối thiểu hóa dữ liệu: Chỉ lưu thông tin cần thiết như họ tên, 4 số cuối thẻ, ngày hết hạn (trong thời gian xử lý); loại bỏ các thông tin không cần thiết như địa chỉ, số điện thoại.
(4) Mở rộng kiểm soát bảo mật: Doanh nghiệp phải:
- Triển khai chương trình quản lý lỗ hổng.
- Ghi log và giám sát hệ thống, ứng dụng, sự kiện an ninh.
- Đảm bảo an toàn ứng dụng qua lập trình bảo mật và quét lỗ hổng định kỳ.
Doanh nghiệp cần làm gì ngay lúc này?
Với các tổ chức đã áp dụng PCI DSS phiên bản cũ, đây là thời điểm quan trọng để chủ động chuyển đổi sang PCI DSS 4.0. Các bước cần thực hiện gồm:
- Đánh giá khoảng cách (Gap Assessment): So sánh hệ thống hiện tại với yêu cầu của PCI DSS 4.0 để xác định mức độ đáp ứng và lập kế hoạch nâng cấp.
- Nâng cấp hạ tầng bảo mật: Tập trung vào các hạng mục trọng yếu như MFA, phân quyền truy cập và giám sát nhật ký.
- Đào tạo nhân sự: Tổ chức tập huấn cho đội ngũ IT nhằm nắm vững các thay đổi và yêu cầu mới.
Làm việc với QSA: Hợp tác với chuyên gia đánh giá độc lập để xây dựng lộ trình chuyển đổi và thực hiện kiểm tra định kỳ.
6. Dịch vụ tư vấn, đánh giá và cấp chứng chỉ PCI DSS từ FPT IS
Hiện nay, FPT IS là một trong số ít các công ty tại Việt Nam được công nhận là Nhà giám định bảo mật đủ tiêu chuẩn (Qualified Security Assessor – QSA), được PCI.SSC cấp quyền tư vấn, đánh giá và cấp chứng nhận PCI DSS
Các dịch vụ PCI DSS từ FPT IS
- Tư vấn và đánh giá tuân thủ PCI DSS: Hỗ trợ các tổ chức xác định phạm vi áp dụng, xây dựng sơ đồ luồng dữ liệu thẻ, lập danh mục tài sản, và khắc phục các điểm chưa đáp ứng để đạt chứng nhận PCI DSS lần đầu.
- Duy trì và tái đánh giá hàng năm: Đảm bảo các tổ chức đã đạt chuẩn tiếp tục tuân thủ các yêu cầu PCI DSS thông qua các dịch vụ tái đánh giá định kỳ.
FPT IS đã khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực bảo mật thông tin tại Việt Nam, với các cột mốc quan trọng như:
- Là công ty Việt Nam đầu tiên được cấp chứng nhận PCI QSA bởi PCI SSC vào năm 2015.
- Hỗ trợ FE CREDIT đạt chứng nhận PCI DSS 4.0 Level 1 vào năm 2024, đánh dấu lần đầu tiên một công ty tài chính tiêu dùng tại Việt Nam đạt chuẩn này.
- Từ năm 2015 đến nay, FPT IS được tin tưởng là đối tác triển khai dịch vụ này cho nhiều ngân hàng, tổ chức tài chính lớn như, như MB, SeABank, Eximbank, Lotte Finance Vietnam, One Mount Group, FE Credit…, góp phần thúc đẩy xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.
“FPT là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đủ năng lực đánh giá các tổ chức khác. Năng lực này tương đương với bất kỳ hãng nào trên toàn cầu. Thậm chí, FPT có thể sang Mỹ để đánh giá các ngân hàng Mỹ nếu nộp thêm tiền hoạt động ở khu vực đó”, Chuyên gia Nguyễn Minh Đức – một trong hai người Việt Nam được cấp chứng chỉ chuyên gia QSA, khẳng định.
Tuân thủ PCI DSS không chỉ giúp doanh nghiệp hạn chế nguy cơ rò rỉ dữ liệu mà còn khẳng định uy tín trong mắt khách hàng và đối tác. Quý Doanh nghiệp quan tâm đến dịch vụ tư vấn, đánh giá và cấp chứng nhận PCI DSS, vui lòng liên hệ tại đây để được đội ngũ chuyên gia FPT IS tư vấn chi tiết.
