Chuyên gia FPT: “Việt Nam có cơ hội và tiềm lực để xây dựng nền pháp luật thông minh dựa trên trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn”
Ngày 22/8, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp đã tổ chức hội thảo chuyên đề “Nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”. Tại sự kiện, TS. Phạm Quang Nhật Minh – Giám đốc trung tâm nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo, FPT IS, Tập đoàn FPT tham gia chia sẻ, trao đổi về việc tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.
Bộ Tư pháp vừa ban hành Quyết định số 1948/QÐ-BTP phê duyệt Kế hoạch Hành động triển khai thực hiện Kế hoạch số 02 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về việc thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Theo đó, Kế hoạch Hành động của Bộ Tư pháp được triển khai theo hai giai đoạn với mục tiêu rõ ràng, cụ thể, cho thấy sự đầu tư chỉn chu và quyết tâm cao độ của Bộ Tư pháp trong việc ứng dụng công nghệ để xây dựng một nền pháp quyền thông minh và hiệu quả.
Bà Đặng Hoàng Oanh – Thứ trưởng Bộ Tư pháp phát biểu khai mạc sự kiện
Phát biểu tại sự kiện, bà Đặng Hoàng Oanh – Thứ trưởng Bộ Tư pháp bày tỏ: “Trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi mang tính thời đại, để đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình phát triển bứt phá, giàu mạnh, hùng cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, để có cái nhìn bao quát, toàn diện về công tác tổ chức thi hành pháp luật, từ cơ sở lý luận đến thực tiễn thi hành, việc tổ chức Hội thảo hôm nay nhằm đánh giá thực trạng công tác tổ chức thi hành pháp luật hiện nay, qua đó, đánh giá, chỉ ra những kết quả đã đạt được, nhận diện những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong công tác tổ chức thi hành pháp luật tại các Bộ, ngành và địa phương, từ đó, đề xuất, kiến nghị các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật và hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới”.
Tại hội thảo, đại diện các cơ quan thuộc Bộ Tư pháp và các doanh nghiệp đã tham gia trao đổi, đề xuất sáng kiến nhằm thúc đẩy việc hiện đại hóa hoạt động quản lý nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quá trình xây dựng và thi hành pháp luật. Đại diện FPT, ông TS. Phạm Quang Nhật Minh – Giám đốc trung tâm nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo, FPT IS, Tập đoàn FPT đã chia sẻ, trao đổi về việc tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.
Đại diện FPT, TS. Phạm Quang Nhật Minh tham gia chia sẻ, trao đổi về biện pháp tăng cường chuyển đổi số trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật
Mở đầu tham luận, chuyên gia FPT nhấn mạnh rằng trong bối cảnh chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ, hệ thống pháp luật Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng đối diện với không ít thách thức. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) cùng những mô hình kinh tế số mới như fintech, tiền mã hóa, thương mại điện tử đang tác động sâu rộng đến đời sống xã hội, đòi hỏi khuôn khổ pháp lý phải nhanh chóng thích ứng. Bên cạnh đó, những vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, bảo vệ dữ liệu cá nhân hay phát triển bền vững càng làm nổi bật nhu cầu cấp thiết của việc đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật.
TS. Minh chỉ rõ, mặc dù ngành Tư pháp đã có những bước tiến trong xây dựng, rà soát và thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, cũng như bước đầu ứng dụng công nghệ số, nhưng thực tiễn vẫn tồn tại nhiều hạn chế. Hệ thống pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, khối lượng văn bản khổng lồ gây khó tra cứu và áp dụng thống nhất. Cán bộ pháp chế thiếu công cụ hỗ trợ phân tích hiện đại, trong khi người dân và doanh nghiệp gặp rào cản khi tiếp cận thông tin pháp luật. Hơn nữa, dữ liệu pháp luật còn phân tán, thiếu liên thông và chưa được khai thác hiệu quả trong việc đánh giá thực tiễn thi hành, dẫn đến chất lượng chính sách chưa sát thực tế.
Trong bối cảnh đó, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn được coi là giải pháp đột phá để hiện đại hóa quản trị pháp luật. Bài tham luận nhấn mạnh một số hướng triển khai: xây dựng cơ sở dữ liệu pháp luật chuẩn hóa, thống nhất toàn quốc; phát triển hệ tri thức pháp luật số để làm nền tảng cho các ứng dụng thông minh; ứng dụng AI trong phát hiện xung đột văn bản, phân tích dữ liệu thi hành pháp luật nhằm đưa ra cảnh báo sớm; triển khai trợ lý pháp luật ảo để đưa quy định đến gần hơn với người dân, doanh nghiệp. Những ứng dụng này không chỉ giúp giảm tải cho bộ máy công vụ, nâng cao chất lượng lập pháp và thi hành pháp luật mà còn tăng cường tính minh bạch, dễ tiếp cận của pháp luật trong xã hội số.
Đặc biệt, chuyên gia FPT nhấn mạnh kinh nghiệm quốc tế là minh chứng rõ ràng cho tính khả thi của xu hướng này. Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Trung Quốc hay Estonia đều đã ứng dụng thành công AI và Big Data trong hệ thống pháp luật, từ số hóa hàng triệu văn bản đến phát triển nền tảng trợ lý pháp luật thông minh. Trong đó, yếu tố chung làm nên thành công là hạ tầng dữ liệu được chuẩn hóa, liên thông và an toàn, tạo nền tảng cho các ứng dụng công nghệ phát triển bền vững.
FPT cam kết tiếp tục đồng hành cùng Bộ Tư pháp trong hành trình chuyển đổi số toàn diện
Tại Việt Nam, FPT đã và đang đồng hành cùng Bộ Tư pháp trong nhiều dự án chuyển đổi số, tiêu biểu là Hệ thống Biên lai điện tử thi hành án dân sự. Chỉ trong 30 ngày, FPT đã triển khai toàn quốc hệ thống tích hợp AI-OCR, chữ ký số và lưu trữ tập trung, giúp tự động hóa toàn bộ quy trình lập biên lai, rút ngắn thời gian xử lý, tăng tính minh bạch và hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định theo thời gian thực. Chỉ sau tuần đầu vận hành, gần 3.000 biên lai điện tử đã được phát hành với tổng giá trị gần 2.000 tỷ đồng. Đây là minh chứng cho năng lực công nghệ và tốc độ triển khai của FPT trong lĩnh vực pháp luật.
Song song, FPT còn phát triển nền tảng FPT AI Factory với hạ tầng GPU hiện đại, có khả năng huấn luyện và vận hành các mô hình AI tạo sinh, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tối ưu cho tiếng Việt. Hệ thống này có thể triển khai dưới dạng private cloud, đảm bảo chủ quyền dữ liệu – yếu tố đặc biệt quan trọng đối với khối hành chính công. Trên nền tảng này, FPT đã xây dựng giải pháp AI Agent có thể phân tích dữ liệu quản lý, hỗ trợ lãnh đạo truy vấn bằng ngôn ngữ tự nhiên và tự động tạo báo cáo. Những công cụ này hoàn toàn có thể áp dụng trong lĩnh vực pháp luật, giúp giảm tải công việc, nâng cao hiệu quả điều hành.
Từ thực tiễn và nghiên cứu, đại diện FPT cũng kiến nghị một số giải pháp vĩ mô: hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực pháp luật, bao gồm luật về dữ liệu pháp luật, nghị định về cơ sở dữ liệu thống nhất toàn quốc và cơ chế sandbox cho các ứng dụng AI pháp lý; thúc đẩy hợp tác công – tư nhằm huy động nguồn lực xã hội, phát triển các nền tảng pháp luật số; đồng thời, chú trọng phát triển nguồn nhân lực “giao thoa” giữa pháp luật và công nghệ. Theo ông, chỉ khi có đội ngũ vừa hiểu pháp lý vừa am tường công nghệ, việc chuyển đổi số trong ngành pháp luật mới có thể triển khai hiệu quả và bền vững.
Kết thúc tham luận, chuyên gia FPT khẳng định chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo đang trở thành công cụ không thể thiếu để nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, đưa pháp luật đến gần hơn với người dân, đồng thời xây dựng một nền hành chính tư pháp hiện đại, minh bạch.
Với vai trò là tập đoàn công nghệ hàng đầu Việt Nam, thời gian qua, FPT cũng đã song hành cùng Bộ Tư pháp triển khai nhiều hoạt động ứng dụng công nghệ số, từ nền tảng khảo thí trực tuyến phục vụ Cuộc thi “Tìm hiểu về Bộ, ngành Tư pháp” đến ứng dụng Hệ thống Biên lai điện tử trong công tác thi hành án dân sự, khẳng định vai trò hỗ trợ tích cực của công nghệ trong quá trình hiện đại hóa ngành Tư pháp.
FPT cam kết tiếp tục đồng hành cùng Bộ Tư pháp trong hành trình chuyển đổi số toàn diện, từ xây dựng cơ sở dữ liệu pháp luật, phát triển trợ lý pháp luật ảo đến triển khai hệ thống phân tích dữ liệu và nền tảng giáo dục pháp luật thông minh. Đây không chỉ là đóng góp cho ngành Tư pháp mà còn là bước đi quan trọng trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vững mạnh theo đúng tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
