Neo Banking là gì? Xu hướng ngân hàng thế hệ mới trong kỷ nguyên số
Neo Banking là ngân hàng thế hệ mới, hoạt động hoàn toàn trên nền tảng số, không có chi nhánh vật lý. Mô hình này tập trung mang đến trải nghiệm khách hàng liền mạch, tiện lợi và nhanh chóng, ứng dụng công nghệ để cung cấp dịch vụ tài chính tối ưu trong kỷ nguyên số.
1. Neo Banking là gì? Ví dụ về Neo bank tại Việt Nam
Neobank là một loại ngân hàng hoạt động hoàn toàn trên nền tảng số, cung cấp các dịch vụ ngân hàng như tài khoản thanh toán, thẻ ghi nợ… không có chi nhánh vật lý hay phòng giao dịch truyền thống. Neobank hướng tới tối ưu quy trình ngân hàng, mang đến dịch vụ tài chính lấy khách hàng làm trung tâm và hoàn toàn kỹ thuật số.
Ví dụ thực tế về neo bank nổi bật tại Việt Nam
- Vikki Bank (tiền thân là Dong A Bank) đạt 15.000 người dùng năm 2024 , cung cấp dịch vụ đa dạng như ngân hàng, tài chính, đầu tư, bảo hiểm, du lịch, mua sắ,…. Siêu ứng dụng Vikki do HDBank và Galaxy FinX ghi nhận xử lý 50 triệu USD trong các giao dịch hàng tháng.
- Cake by VPBank là sản phẩm hợp tác giữa BE Group và VPBank, đạt 5 triệu người dùng năm 2024, chỉ sau 3 năm ra mắt. Với hệ sinh thái số tích hợp dịch vụ gọi xe, viễn thông, giải trí, Cake phục vụ hiệu quả nhóm khách hàng mà ngân hàng truyền thống chưa tập trung như tài xế công nghệ, freelancer hay người bán hàng trực tuyến. Ngân hàng ghi nhận 400.000 hồ sơ vay tiêu dùng mỗi tháng và đặt mục tiêu trở thành ngân hàng số hàng đầu Đông Nam Á.
Theo Precedence Research, quy mô thị trường ngân hàng số toàn cầu (neobank) được ước tính đạt khoảng 230,55 tỷ USD vào năm 2025, tăng mạnh so với 148,93 tỷ USD của năm 2024.
Thị trường này dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR khoảng 40,29% trong giai đoạn đến năm 2034, và có thể đạt trên 4,3 nghìn tỷ USD vào thời điểm đó.
2. Phân biệt giữa Digital Bank (ngân hàng số) và Neobank
Mặc dù đều mang bản chất “số hóa”, Neobank không hoàn toàn giống ngân hàng số. Nếu ngân hàng số là phiên bản được số hóa của một ngân hàng truyền thống, thì Neobank là ngân hàng được sinh ra từ môi trường kỹ thuật số, hoạt động độc lập trên nền tảng công nghệ.
Để hiểu rõ điểm khác biệt giữa ngân hàng số và Neobank, hãy cùng so sánh về mô hình hoạt động, dịch vụ, trải nghiệm khách hàng và đối tượng hướng tới.
| Tiêu chí | Neobank | Ngân hàng số |
| Mô hình hoạt động | Hoạt động hoàn toàn trên nền tảng số, không có chi nhánh vật lý, mọi giao dịch qua ứng dụng hoặc website. | Ngân hàng truyền thống ứng dụng công nghệ số nhưng vẫn duy trì chi nhánh và cây ATM. |
| Giấy phép hoạt động | Thường không có giấy phép ngân hàng độc lập, neobank hợp tác với ngân hàng truyền thống để cung cấp dịch vụ cốt lõi. | Có giấy phép đầy đủ do Ngân hàng Nhà nước cấp, hoạt động như ngân hàng thương mại hợp pháp. |
| Dịch vụ cung cấp | Tập trung vào một số dịch vụ cơ bản như mở tài khoản, chuyển tiền, thanh toán, tiết kiệm; chú trọng trải nghiệm. | Cung cấp dịch vụ đa dạng: tiết kiệm, chuyển khoản, thẻ, cho vay, đầu tư, bảo hiểm… tương tự ngân hàng truyền thống. |
| Trải nghiệm người dùng | Giao diện hiện đại, tốc độ nhanh, trải nghiệm mượt mà và tiện lợi. | Thân thiện, nhiều tính năng, nhưng đôi khi chưa tối ưu do kế thừa hệ thống cũ. |
| Đối tượng khách hàng | Người trẻ, am hiểu công nghệ, ưa tiện lợi và tự phục vụ. | Khách hàng đại chúng, gồm cả người quen ngân hàng truyền thống lẫn người mới dùng công nghệ. |
3. Cách thức hoạt động của Neo Bank
Neobank vận hành hoàn toàn trên nền tảng số, chủ yếu qua ứng dụng di động hoặc website, với giao diện thân thiện, dễ dùng và truy cập 24/7 ở mọi nơi có Internet. Ứng dụng điện toán đám mây giúp neobank mở rộng nhanh, đảm bảo bảo mật và vận hành ổn định trên phạm vi toàn cầu.
Nguồn thu của Neobank đến từ phí giao dịch, dịch vụ cao cấp, lãi vay hoặc tái đầu tư tiền gửi trên thị trường liên ngân hàng.
Về pháp lý, một số neobank có giấy phép riêng, trong khi nhiều đơn vị hợp tác với ngân hàng truyền thống để dùng giấy phép và cung cấp dịch vụ có bảo hiểm tiền gửi. Dù mô hình khác nhau, tất cả đều tuân thủ quy định tài chính, AML và KYC tại quốc gia hoạt động.
Tương tự ngân hàng truyền thống, neobank cung cấp tài khoản thanh toán, tiết kiệm, vay cá nhân, thanh toán, nhưng được nâng cấp bằng tính năng số như thông báo tức thì, phân loại chi tiêu tự động và cập nhật số dư theo thời gian thực.
Xem thêm: Ứng dụng big data trong ngân hàng
Một số tính năng cơ bản của neobank:
- Mở tài khoản: Nhanh chóng qua ứng dụng, xác minh bằng danh tính điện tử hoặc sinh trắc học.
- Hỗ trợ khách hàng: Qua chat trong app, email hoặc chatbot AI.
- Công cụ tài chính: Phân tích chi tiêu, tư vấn cá nhân hóa, lập kế hoạch tài chính.
- Bảo mật: Mã hóa, API an toàn, xác thực hai lớp, sinh trắc học (vân tay, khuôn mặt).
4. Lợi ích khi triển triển khai Neo Banking & gợi ý cho ngân hàng truyền thống
1) Tối ưu chi phí và linh hoạt vận hành
Neobank loại bỏ hoàn toàn chi nhánh vật lý, giúp giảm chi phí mặt bằng, nhân sự, vận hành, nhờ đó có thể cung cấp dịch vụ phí thấp hoặc miễn phí, không yêu cầu số dư tối thiểu và lãi suất cạnh tranh hơn ngân hàng truyền thống. Điểm nổi bật là tính minh bạch chi phí – không phụ phí, không phí ẩn, không phí duy trì phức tạp, đặc biệt thu hút giới trẻ và freelancer ưa sự rõ ràng, đơn giản.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Hợp tác với các nền tảng ngân hàng số để mở rộng năng lực số, thúc đẩy đổi mới và phục vụ đa dạng khách hàng.
2) Trải nghiệm khách hàng “digital-first”
Lấy ứng dụng di động làm trung tâm, neobank mang đến quy trình mở tài khoản nhanh chỉ trong vài phút, không giấy tờ, không cần đến chi nhánh. Người dùng có thể gửi tiền, thanh toán, quản lý chi tiêu, lập ngân sách ngay trên điện thoại.
Các tính năng nổi bật:
- Phân tích chi tiêu bằng AI
- Gợi ý tiết kiệm, cảnh báo tiêu dùng
- Cập nhật số dư theo thời gian thực
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Tái thiết kế trải nghiệm ứng dụng mobile theo hướng nhanh – đơn giản – trực quan, giảm thao tác và tăng phản hồi tức thì để nâng cao trải nghiệm.
3) Đổi mới nhanh, triển khai linh hoạt
Neobank được xây dựng trên hạ tầng fintech linh hoạt, cho phép ra mắt sản phẩm mới chỉ trong vài tuần thay vì vài tháng như mô hình cũ. Nhờ API mở và kiến trúc module, họ dễ dàng cập nhật hoặc tích hợp các dịch vụ như:
- Ứng tiền lương sớm
- Trợ lý tài chính AI
- Công cụ xây dựng tín dụng
- Tài khoản tiết kiệm lãi suất cao
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống:
- Áp dụng kiến trúc module và API
- Hợp tác với các nhà cung cấp giải pháp ngân hàng số hoặc các công ty fintech để cùng phát triển, mua bản quyền hoặc sử dụng giải pháp có sẵn (white-label), thay vì tự xây dựng từ đầu.
4) Cá nhân hóa bằng AI và dữ liệu
Neobank tận dụng AI và phân tích hành vi để mang đến trải nghiệm cá nhân hóa cho từng người dùng:
- Gợi ý sản phẩm phù hợp thói quen chi tiêu
- Nhắc tiết kiệm, cảnh báo chi tiêu bất thường
- Đề xuất tín dụng hoặc công cụ quản lý dòng tiền hiệu quả hơn
AI cũng giúp định danh, xác thực tự động, rút ngắn thời gian mở tài khoản.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống:
- Khai thác dữ liệu sẵn có để cá nhân hóa thông điệp, ưu đãi, khuyến nghị.
- Tích hợp AI vào quản lý chi tiêu, phân tích hành vi và phòng chống gian lận, giúp dịch vụ hiểu khách hàng hơn.
5) Phục vụ các nhóm khách hàng ngách và chưa được tiếp cận
Neobank tập trung vào những nhóm ít được ngân hàng truyền thống phục vụ như freelancer, gig worker, chủ doanh nghiệp nhỏ hoặc người chưa có tài khoản ngân hàng.
Họ cung cấp:
- Công cụ xuất hóa đơn, tính thuế tự động cho freelancer
- Nhận lương sớm, thanh toán tức thì cho gig worker
- Tài khoản cơ bản, phí thấp, không kiểm tra tín dụng cho người mới tham gia hệ thống tài chính
Nhờ đó, Neobank mở rộng khả năng bao trùm tài chính (financial inclusion), đưa dịch vụ ngân hàng đến gần hơn với mọi người.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Phát triển gói tài khoản linh hoạt, đơn giản hóa quy trình mở tài khoản, và tích hợp nội dung giáo dục tài chính trong ứng dụng – qua video, mini game hoặc hướng dẫn cá nhân hóa.
5. Các hạn chế của Neobank và gợi ý cho ngân hàng truyền thống
1) Không có chi nhánh vật lý
Neobank hoạt động hoàn toàn trực tuyến, không có điểm giao dịch thực tế. Dù phần lớn khách hàng đánh giá cao sự tiện lợi kỹ thuật số, nhiều người lớn tuổi hoặc ít am hiểu công nghệ vẫn cần tương tác trực tiếp khi mở tài khoản chung, xử lý tranh chấp hay thảo luận về khoản vay.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Kết hợp tiện ích số và dịch vụ tại quầy, tạo trải nghiệm “lai” mà Neobank chưa thể cung cấp.
2) Phạm vi dịch vụ hạn chế
Hầu hết Neobank chỉ tập trung vào dịch vụ cơ bản như tài khoản thanh toán, tiết kiệm, thẻ ghi nợ; còn các sản phẩm tài chính chuyên sâu như vay mua nhà, vay ô tô, đầu tư, bảo hiểm, hưu trí vẫn chưa phát triển.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Ngân hàng truyền thống có thể tận dụng lợi thế đa dạng sản phẩm và biên lợi nhuận cao (như cho vay, đầu tư, quản lý tài sản) bằng cách chuyển các dịch vụ này lên kênh số, giúp khách hàng tiếp cận tiện lợi nhưng vẫn toàn diện.
3) Lo ngại về bảo mật và pháp lý
Không phải Neobank nào cũng chịu giám sát chặt chẽ như ngân hàng truyền thống. Một số hợp tác với ngân hàng được cấp phép để giữ tiền gửi, nhưng bảo hiểm tiền gửi và bảo vệ dữ liệu có thể chưa rõ ràng. Khi nền tảng gặp sự cố hoặc khủng hoảng, người dùng chịu rủi ro cao hơn.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Khai thác lợi thế tuân thủ quy định, an toàn vốn và bảo hiểm tiền gửi, nhấn mạnh uy tín và độ tin cậy trong thời kỳ biến động.
4) Vấn đề về niềm tin và hình ảnh thương hiệu
Neobank vẫn đang xây dựng uy tín. Một số tăng trưởng mạnh, nhưng cũng nhiều startup gặp vấn đề ổn định, thay đổi chiến lược hoặc lỗi kỹ thuật, khiến người dùng mất niềm tin.
⇒ Gợi ý cho ngân hàng truyền thống: Phát huy sự ổn định và độ tin cậy lâu dài, đồng thời đổi mới công nghệ để giữ chân thế hệ trẻ.
Xem thêm: Hạ tầng số ngân hàng là gì
6. FPT IS – Đồng hành cùng ngân hàng Việt Nam bước vào kỷ nguyên số
Với hơn 30 năm kinh nghiệm, FPT IS đồng hành cùng hơn 100 ngân hàng và tổ chức tài chính trong và ngoài nước, triển khai các giải pháp công nghệ lõi trong lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và dịch vụ tài chính. FPT IS là đối tác của nhiều nhà cung cấp phần mềm lớn như SAP, Oracle, IBM, Temenos, Moody, Salesforce….triển khai các hệ thống liên quan đến toàn bộ các nghiệp vụ tài chính như CRM, Quản trị rủi ro, Phòng chống gian lận tài chính
Bên cạnh đó, FPT IS sở hữu bộ giải pháp Made by FPT dành riêng cho ngành ngân hàng, được chia theo nghiệp vụ:
- Core Banking – Volar Suite: Hệ thống ngân hàng lõi linh hoạt, tích hợp dễ dàng, giúp tối ưu vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Bao gồm Volar COBA (core banking), Volar TRE (quản lý nguồn vốn), Volar IPC (trung tâm thanh toán), Volar FINEX (core tài chính), Volar WALLET (ví điện tử).
- Quản lý rủi ro & tuân thủ – Votum Suite: Giải pháp quản trị rủi ro toàn diện, hỗ trợ báo cáo tự động, giám sát thời gian thực, bao gồm Votum SBRS, IFRS9, XSCOR, AFC, CARS.
- Ứng dụng kinh doanh & trải nghiệm khách hàng – Velox Suite: Số hóa tương tác đa kênh, quản lý biểu mẫu điện tử và dữ liệu tín dụng, bao gồm Velox OMNI, Velox DFORM, Velox IC.
- Hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp – TradeFlat: Nền tảng kết nối trực tiếp doanh nghiệp và ngân hàng, tháo gỡ nút thắt, tạo kết nối số trong tài trợ vốn bằng các công nghệ chuyển đổi số hàng đầu
- Cấp tín dụng & thu hồi nợ – LendVero: Hệ thống quản lý tín dụng toàn diện, ứng dụng AI tối ưu quy trình phê duyệt và thu hồi khoản vay, giúp giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả vận hành.
Neo Banking đang định hình lại cách khách hàng tiếp cận dịch vụ tài chính, mang đến trải nghiệm số hóa, tiện lợi và linh hoạt. Việc áp dụng Neo Banking không chỉ tạo lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tài chính mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn ngành ngân hàng, mở ra cơ hội phát triển bền vững trong tương lai.
Là đối tác của nhiều hãng công nghệ trên thế giới, cùng hệ sinh thái giải pháp “Made by FPT” được thiết kế riêng cho thị trường ngân hàng – tài chính, FPT IS cam kết là đơn vị chiến lược, dẫn dắt chuyển đổi số ngành ngân hàng, hướng tới hệ sinh thái tài chính hiện đại, hiệu quả và bền vững. Quý doanh nghiệp quan tâm về các dịch vụ/giải pháp số chuyên biệt cho ngân hàng, vui lòng để lại thông tin TẠI ĐÂY, đội ngũ chuyên gia FPT IS sẽ liên hệ và hỗ trợ sớm nhất.
