Căn cước công dân số (Digital Twin of Citizen) là mô hình kỹ thuật số phản ánh toàn diện thông tin và dữ liệu của mỗi công dân trong không gian số. Công nghệ này tạo ra một “bản sao kỹ thuật số” tích hợp thông tin cá nhân, sinh trắc học và lịch sử giao dịch, được bảo mật bằng công nghệ blockchain và mật mã học. Hệ thống này giúp đơn giản hóa dịch vụ công, tăng cường xác thực danh tính an toàn, đồng thời bảo vệ quyền riêng tư trong kỷ nguyên số hóa.

Công dân số là gì?

Kỷ nguyên số đang định hình lại cách thức con người tương tác với xã hội, chính phủ và doanh nghiệp. Trong bối cảnh này, khái niệm “công dân số” (digital citizen) ngày càng trở nên quan trọng. Công dân số không đơn thuần là người sử dụng các công nghệ số, mà còn là người tham gia tích cực vào xã hội thông qua các phương tiện kỹ thuật số, với đầy đủ các quyền, trách nhiệm và khả năng tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. 

Công dân số có những đặc điểm sau:

• Sở hữu danh tính số được xác thực và bảo vệ
• Có khả năng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ công trực tuyến
• Tham gia vào các hoạt động xã hội, kinh tế và chính trị qua nền tảng số
• Được bảo vệ quyền riêng tư và an toàn thông tin

Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi số quốc gia đang diễn ra mạnh mẽ với mục tiêu phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Trong chiến lược này, việc phát triển các nền tảng số phục vụ người dân là một trong những ưu tiên hàng đầu, nhằm tạo điều kiện cho mọi công dân trở thành công dân số, tham gia đầy đủ vào kỷ nguyên số.

Digital Twin of a Citizen – Bản sao kỹ thuật số của Công dân là gì?

Digital Twin of a Citizen là một mô hình số hóa đầy đủ và năng động của một công dân — bao gồm thông tin nhân thân, sức khỏe, học vấn, nghề nghiệp, tương tác xã hội, hành vi và thậm chí cả các dự đoán tương lai dựa trên dữ liệu lớn. Nó có khả năng hiện thực hóa các mục tiêu như:

• Mô phỏng chính xác và liên tục cập nhật “phiên bản số” của một công dân.
• Cung cấp cái nhìn toàn diện để hỗ trợ ra quyết định chính sách hoặc dịch vụ công cá nhân hóa.
• Dự đoán nhu cầu, hành vi xu hướng trong tương lai để cải thiện và gợi ý đề xuất dịch vụ: có thể cần hỗ trợ về an sinh xã hội, giáo dục nghề nghiệp, tư vấn việc làm phù hợp …

Bản sao kỹ thuật số của công dân có một số đặc điểm chính sau:

• Dữ liệu cá nhân: các thông tin định danh cá nhân như CMND/CCCD, năm sinh, địa chỉ, hộ khẩu… Dữ liệu sức khỏe, giáo dục, nghề nghiệp,….
• Dữ liệu hành vi và tương tác với các hệ thống công – như dịch vụ y tế, giáo dục, hành chính …
• Công nghệ AI và ML để phân tích, mô phỏng và dự đoán rủi ro, nhu cầu trong tương lai.

Digital Twin of a Citizen và Citizen Engagement Hub là các thành phần quan trọng trong xây dựng Chính phủ số (Digital Government), hướng đến việc cung cấp dịch vụ công hiệu quả, minh bạch và đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa ngày càng cao của công dân số. 

Giới thiệu nền tảng Công dân số dCitizen

FPT dCitizen là nền tảng công dân số được phát triển bởi Tập đoàn FPT, nhằm cung cấp một hệ sinh thái số toàn diện cho công dân Việt Nam. Nền tảng này được thiết kế để đáp ứng nhu cầu trải nghiệm cá nhân hóa ngày càng cao của công dân trong môi trường số hóa ngày càng sâu rộng, đồng thời hỗ trợ các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.

Các chức năng chính của dCitizen:

Định danh và xác thực số:

• Tích hợp với hệ thống định danh điện tử quốc gia (VNeID).
• Xác thực sinh trắc học (khuôn mặt, vân tay) theo tiêu chuẩn quốc tế.
• Tích hợp chữ ký số và xác thực đa yếu tố.

Tích hợp dịch vụ công:

• Truy cập tập trung các dịch vụ công trực tuyến
• Theo dõi trạng thái hồ sơ
• Tra cứu thủ tục hành chính
• Thanh toán trực tuyến các khoản phí, lệ phí

Quản lý hồ sơ cá nhân:

• Lưu trữ và quản lý các giấy tờ cá nhân (CCCD, bằng lái xe, bảo hiểm…)
• Cập nhật thông tin cá nhân và đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia
• Kiểm soát chia sẻ thông tin với các bên cung cấp dịch vụ thứ ba được ủy quyền nhằm tăng trải nghiệm với hệ sinh thái các dịch vụ tích hợp.

Các dịch vụ truyền thông:

• Nhận thông báo từ cơ quan nhà nước: chính thống, kịp thời, thuận tiện
• Kênh tương tác hai chiều giữa người dân và chính quyền: nhận và phản hồi, đánh giá, góp ý, …

Nền tảng tích hợp đa dịch vụ:

• Dễ dàng liên kết tích hợp với các dịch vụ được cung cấp bên thứ 3 nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng của công dân: du lịch, việc làm, giáo dục, …
• Tổng hợp và tra cứu lịch sử giao dịch

Những hỗ trợ thiết thực mà Nền tảng Công dân số dCitizen mang lại

Đối với công dân

Với việc định hướng xây dựng dCitizen nhằm hiện thực hóa khái niệm digital twin of a citizen, đã mang lại nhiều hỗ trợ thiết thực như:

Tăng trải nghiệm cá nhân hóa

Dựa trên tập dữ liệu phong phú từ nhiều nguồn và hồ sơ cá nhân, dCitizen có thể: Hỗ trợ gợi ý các dịch vụ công phù hợp với hoàn cảnh cá nhân, tự động điền các thông tin cần thiết vào biểu mẫu, Nhắc nhở về các mốc thời hạn quan trọng liên quan công dân: gia hạn giấy phép, đóng thuế, … Đề xuất các lộ trình tối ưu cho từng trường hợp và ngữ cảnh thực tế, …

Các dịch vụ hỗ trợ và chăm sóc nâng cao

• Bản sao công dân số tích hợp thông tin y tế: hỗ trợ nhắc nhở lịch tiêm chủng, tái khám và quản lý các thông tin liên quan
• Lĩnh vực an sinh xã hội: theo dõi và nhận các khoản trợ cấp, phúc lợi xã hội, gợi ý tiếp cận các chương trình hỗ trợ phù hợp với hoàn cảnh cá nhân.
• Lĩnh vực giáo dục: quản lý hồ sơ giáo dục cá nhân và hỗ trợ gợi ý các chương trình đào tạo, tuyển sinh phù hợp với từng cá nhân, …
• Tăng cường quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân

Công nghệ bản sao số cho phép cá nhân tăng cường quyền kiểm soát dữ liệu liên quan cá nhân như:

• Kiểm soát quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân.
• Theo dõi lịch sử chia sẻ và sử dụng dữ liệu.
• Thu hồi quyền truy cập khi không còn cần thiết.
• Yêu cầu xóa dữ liệu từ các bên tích hợp dịch vụ thứ ba.

Báo cáo của Gartner về tầm quan trọng của Digital Twin of a Citizen trong chính quyền số

Đối với quá trình chuyển đổi số quốc gia

Nền tảng dCitizen đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia thông qua:

Hỗ trợ phát triển chính phủ số

• Tạo kênh tương tác hai chiều giữa chính quyền và người dân hiệu quả thông qua các chức năng như khảo sát, lấy ý kiến, PAKN …
• Số hóa quy trình hành chính, giảm thủ tục giấy tờ truyền thống bằng các biểu mẫu điện tử được cấu hình linh hoạt, đáp ứng nhanh các yêu cầu ngày càng cao về tính thẩm mỹ và thuận tiện khi sử dụng.
• Tăng tính minh bạch trong quá trình giải quyết, xử lý của cơ quan nhà nước.
• Cung cấp dữ liệu phân tích để cải thiện chính sách và dịch vụ công.

Giúp phát triển kinh tế số toàn diện

• Cung cấp nền tảng cho thương mại điện tử và dịch vụ số thông qua các hình thức tích hợp, liên kết linh hoạt và dễ dàng.
• Tạo điều kiện cho giao dịch và thanh toán điện tử thông qua việc tích hợp các nền tảng thanh toán.
• Giảm chi phí giao dịch cho doanh nghiệp và người dân

Đẩy mạnh xây dựng xã hội số

• Cung cấp công cụ tiếp cận dịch vụ số cho mọi đối tượng thông qua ứng dụng di động, sẵn nền tảng tích hợp với các hệ thống quản lý đô thị thông minh.
• Tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình ra quyết định bằng các chức năng tương tác tích hợp sẵn có của nền tảng và giảm khoảng cách số giữa các vùng miền và nhóm dân cư.
• Nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân thông qua các buổi tập huấn, chiến dịch truyền thông kết hợp tuyên truyền rộng rãi trong cộng đồng.

Góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu quốc gia

• Đóng góp vào việc xây dựng và làm giàu cơ sở dữ liệu công dân.
• Thúc đẩy chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước, góp phần khai thác hiệu quả dữ liệu mở phục vụ các nhu cá nhân hóa và công bố thông tin đến người dân.
• Nâng cao chất lượng dữ liệu thông qua tương tác cập nhật thường xuyên và xác thực từ người dùng.

Kết luận

Nền tảng Công dân số FPT dCitizen một trong những bước tiến quan trọng trong hành trình chuyển đổi số. Với công nghệ bản sao công dân số, dCitizen không chỉ số hóa các quy trình hành chính, hiện thực hóa các giá trị hình thành từ kho dữ liệu dùng chung mà còn tạo ra một hệ sinh thái số toàn diện, hỗ trợ thiết thực cho người dân trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

Để thành công, việc triển khai dCitizen cần cân bằng giữa đổi mới công nghệ và các yếu tố con người, đảm bảo tính bao trùm, bảo mật và sự tin cậy. Khi được phát triển đúng hướng, nền tảng này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa các mục tiêu của Nghị quyết 57-NQ/TW, đưa Việt Nam tiến nhanh hơn trên hành trình trở thành quốc gia số.

Bài viết độc quyền bởi Ông Phạm Ngọc Khoa – Giám đốc Sản phẩm FPT IS

Ông Khoa sở hữu 16 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ với các dự án trọng tâm về Hóa đơn điện tử, Ứng dụng chữ ký số PKI, các dự án trong lĩnh vực chính phủ như LGSP, kho dữ liệu BI, Công dân số, … Ông hiện đang nghiên cứu phát triển sản phẩm ứng dụng công nghệ mới hiện nay: AI, Big Data, PKI, …