Liên minh con người và AI tạo nên lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên số

(Hình tạo bởi AI – Liên minh con người và AI) có thể nhờ AI và các nhà đổi mới giúp công việc của tôi ngày càng hiệu quả hơn.

“Chúng tôi đã đi sau về tự động hóa và số hóa, và cuối cùng chúng tôi đã thu hẹp khoảng cách. Chúng tôi không muốn bị bỏ lại phía sau một lần nữa, nhưng chúng tôi không chắc nên nghĩ như thế nào về GenAI”. Đó là quan điểm được các giám đốc điều hành chia sẻ trong báo cáo McKinsey mới nhất về GenAI năm nay. Một trong những từ khóa được lặp đi lặp lại nhiều nhất của thế giới công nghệ trong năm 2023 là “ChatGPT đang thay đổi thế giới như thế nào”; sau một năm ChatGPT đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Với 100 triệu người dùng trong 2 tháng, ChatGPT nhanh chóng trở thành ứng dụng phát triển nhanh nhất lịch sử; Gartner dự đoán rằng 30% thông điệp truyền ra ngoài từ doanh nghiệp sẽ được viết bởi AI vào năm 2025.

Một báo cáo từ McKinsey cho thấy tác động của Generative AI đến năng suất có thể mang lại giá trị hàng nghìn tỷ đô la cho nền kinh tế toàn cầu, ước tính khoảng 2,6 nghìn tỷ đô la đến 4,4 nghìn tỷ đô la hàng năm trong 63 trường hợp sử dụng mà chúng tôi đã phân tích—bằng cách so sánh, toàn bộ GDP của Vương quốc Anh vào năm 2021 là 3,1 nghìn tỷ USD. Khoảng 75% giá trị mà các trường hợp sử dụng GenAI có thể mang lại thuộc về bốn lĩnh vực: Hoạt động của khách hàng, marketing và bán hàng, công nghệ phần mềm và R&D. GenAI sẽ có tác động đáng kể trên tất cả các lĩnh vực công nghiệp. Ngân hàng, công nghệ cao và khoa học đời sống là một trong những ngành có thể thấy tác động lớn nhất tính theo phần trăm doanh thu từ AI tạo ra; trong lĩnh vực Ngân hàng, tác động tiềm tàng cũng rất đáng kể, tăng thêm từ 200 tỷ USD đến 340 tỷ USD hàng năm nếu các trường hợp sử dụng được triển khai đầy đủ. Sau RPA, Generative AI có khả năng thay đổi cấu trúc công việc, nâng cao năng lực của từng người lao động bằng cách tự động hóa một số hoạt động cá nhân của họ. RPA, AI và các công nghệ khác khi kết hợp với nhau có khả năng tự động hóa các hoạt động công việc chiếm 60 đến 70% thời gian của nhân viên. Trong kỷ nguyên số, khoảng thời gian để mẫu thử nghiệm biến thành “người khổng lồ” (from protototype to tech-giant) trở nên ngắn nhất từ trước đến nay, như chỉ trong 1 năm OpenAI cùng ChatGPT đã tạo nên cuộc đua giữa những gã khổng lồ công nghệ như Google, Microsoft, X, Meta, Amazon. Tuy nhiên, việc nhận thức đầy đủ các lợi ích của công nghệ sẽ cần có thời gian và các nhà lãnh đạo trong doanh nghiệp cũng như xã hội vẫn còn những thách thức đáng kể cần giải quyết. Chúng bao gồm quản lý các rủi ro vốn có trong GenAI, xác định những kỹ năng và khả năng mới mà lực lượng lao động sẽ cần và xem xét lại các quy trình kinh doanh cốt lõi như đào tạo lại và phát triển các kỹ năng mới.

Trong lĩnh vực Ngân hàng, GenAI có lẽ vẫn là chủ đề nóng nhất trong thế giới kinh doanh; và những điểm mấu chốt rút ra từ nhiều cuộc thảo luận của các nhà lãnh đạo hàng đầu là “GenAI sẽ không thay đổi được ngân hàng, nhưng sẽ thay đổi cách thức chúng ta cung cấp dịch vụ ngân hàng. “Gen AI will not change banking, but will change how banking gets done””; “AI sẽ thay đổi hoạt động ngân hàng, nhưng nó sẽ không thay đổi nhu cầu về nhân viên ngân hàng là con người”. Chúng ta có thể thấy một số bước đầu về việc sử dụng GenAI trong ngân hàng như: nghiên cứu và phát triển sản phẩm hoặc công nghệ phần mềm; hoạt động của khách hàng, marketing và bán hàng, rủi ro và tuân thủ. Citibank đang sử dụng GenAI để thực hiện chuyển đổi mã nguồn (source code) từ các ngôn ngữ lập trình cũ sang các framework hiện đại hơn. “Con người vẫn nhìn vào source codeđể đảm bảo rằng nó hoạt động như những gì họ mong đợi. Họ vẫn đang giám sát, giống như một phi công phụ”, ông nói. “Công cụ AI được cung cấp cho developer để giúp họ xây dựng ứng dụng nhanh hơn – nó không thay thế họ. Chúng tôi đang sử dụng AI để tăng hiệu suất công việc của nhân viên” Stuart Riley, đồng giám đốc thông tin của Citigroup cho biết trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg. HSBC vừa giới thiệu AI Markets, một dịch vụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến được thiết kế nhằm nâng cao khả năng kết nối toàn cầu của các nhà đầu tư tổ chức với thị trường tài chính. Tận dụng khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), dịch vụ đổi mới này nhằm mục đích làm phong phú thêm sự tương tác giữa các tổ chức và thị trường bằng cách cho phép tạo ra các báo cáo phân tích và cung cấp quyền truy cập vào bộ dữ liệu tài sản chéo mở rộng của HSBC. Barclays đã áp dụng GenAI để  phát hiện gian lận của họ để giảm hơn 32% thiệt hại do gian lận; sau khi nâng cấp từ công cụ dựa trên quy tắc lên công cụ được hỗ trợ bởi AI để tạo ra các mẫu phát hiện gian lận từ hành vi của khách hàng. Machine Learning (ML) ra đời. Sử dụng ML, các ngân hàng giờ đây có thể xây dựng các mô hình phân khúc dựa trên hành vi không chỉ xem xét các thuộc tính nhân khẩu học mà còn xem xét các mô hình thanh toán và các hành vi khác của khách hàng. \ Cuối cùng, các mô hình dự đoán này cho thấy sự kết hợp mạnh mẽ nhất giữa các tính năng/hành vi xác định từng nhóm, từ đó cho phép phân tích rủi ro chính xác hơn. Giờ đây, GenAI có thể giúp chuyên gia  kiểm tra rủi ro có các báo cáo xác định rủi ro sâu sắc hơn hoặc phát hiện các giao dịch bất thường mới… từ đó đưa ra các pattern về gian lận.

Barclays nhận ra rằng AI không thể thay thế chuyên môn của con người. Thay vào đó, AI đóng vai trò như một công cụ mạnh mẽ bổ sung cho các kỹ năng của con người điều tra gian lận.

Gen AI không chỉ là công nghệ – đó còn là một sự thay đổi về văn hóa, phối hợp người máy – AI & Human Collaboration Transformaton dự báo sẽ làm một trong những chuyển đổi lớn trong thời gian tới. Các nhà lãnh đạo ngân hàng phải ủng hộ việc áp dụng nó, trang bị cho đội ngũ của họ những kỹ năng và sự tự tin để nắm bắt những điều chưa được khai phá. Chỉ khi đó họ mới có thể khai thác sức mạnh của nó để dẫn đầu. Gen AI phủ bóng đen lên C-Suite, làm mờ ranh giới giữa việc tạo ra giá trị và tái tạo lại ngành. Các nhà lãnh đạo phải bước ra ánh sáng và đối mặt với những câu hỏi đang xác định lại công việc trong bối cảnh được hỗ trợ bởi AI này. Bốn câu hỏi chính đang được đặt ra ở C-level trong báo cáo của McKinsey:

• Ý nghĩa của gen AI trên toàn tổ chức là gì?
• Tổ chức có đủ nhân lực, cơ sở hạ tầng và chuẩn bị cho các rủi ro phù hợp không?
• Làm thế nào văn hóa doanh nghiệp có thể kích hoạt hoặc ngăn cản việc áp dụng và sử dụng gen AI?
• Các tổ chức nên thay đổi phương pháp quản lý nhân tài như thế nào?

Những câu hỏi trên toàn tổ chức này có thể dẫn đến một chủ đề nền tảng – chuyển đổi cộng tác giữa con người và AI, cách chúng ta chuyển đổi tư duy, giá trị, kỹ năng, giá trị chung, văn hóa làm việc của lực lượng lao động…

Chúng tôi đồng ý và tin tưởng rằng tổ chức trong tương lai sẽ được dẫn dắt bởi con người và hỗ trợ đắc lực bởi AI.

Bài viết độc quyền của Chuyên gia công nghệ FPT IS

Lương Ngọc Khang

Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Thiết kế Giải pháp Chuyển đổi số

Công ty Hệ thống Thông tin FPT.