Chuỗi cung ứng là gì? 5 Thành phần và cách vận hành hiệu quả

Chuỗi cung ứng là toàn bộ hệ thống sản xuất và phân phối sản phẩm/dịch vụ. Hệ thống này bao gồm mọi bước liên quan đến quá trình chuyển đổi nguyên liệu thô, linh kiện thành sản phẩm cuối cùng và đưa chúng đến tận tay người tiêu dùng. Cùng tìm hiểu các thông tin liên quan đến chuỗi cung ứng, thành phần và cách vận hành hiệu quả trong bài viết này.

Xem thêm: Top 10 công ty cung cấp phần mềm ERP tốt nhất hiện nay

1. Chuỗi cung ứng là gì?

Chuỗi cung ứng (Supply chain) là hệ thống liên kết các đơn vị, hoạt động, con người và các nguồn lực trực tiếp – gián tiếp liên quan cả sản xuất, phân phối sản phẩm/dịch vụ từ giai đoạn tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô đến khâu phân phối sản phẩm hoàn chỉnh đến tay người tiêu dùng. 

Chuỗi cung ứng không chỉ gồm nhà sản xuất, cung cấp sản phẩm mà còn liên quan đến đơn vị vận chuyển, nhà kho, nhà bán lẻ và khách hàng.

Xem thêm: Hệ thống ERP trong sản xuất: Lợi ích, tính năng và cách vận hành

2. Thành phần của chuỗi cung ứng

Các thành phần của chuỗi cung ứng bao gồm: Nhà cung cấp nguyên liệu thô, nhà sản xuất, nhà phân phối, đại lý bán lẻ và khách hàng.

2.1 Nhà cung cấp nguyên liệu thô

Nhà cung cấp nguyên liệu thô là những đơn vị cung cấp phần nguyên vật liệu thô sơ như phụ tùng, linh kiện, nguyên liệu,… của sản phẩm/dịch vụ. Những nhà cung cấp này có thể là các trang trại, mỏ khoáng hoặc nhà cung cấp dịch vụ.

Một doanh nghiệp có thể chọn một hoặc nhiều nhà cung cấp nguyên liệu thô. Người quản lý chuỗi cung ứng cũng cần lên kế hoạch, tính toán nhu cầu sản xuất để nhập phần nguyên liệu thô với số lượng phù hợp.

2.2 Nhà sản xuất

Nhà sản xuất là đơn vị biến đổi nguyên liệu thô thành sản phẩm hoàn chỉnh thông qua máy móc, nhân công. Sự hoạt động ổn định, trơn tru của nhà sản xuất giúp cho sản phẩm cuối cùng có chất lượng đạt mong muốn nhất, hoàn thiện nhất.

Nơi sản xuất sản phẩm cần đạt một số tiêu chuẩn nhất định nhằm đảm sản phẩm không bị hỏng hoặc không đúng yêu cầu từ doanh nghiệp. Nhà sản xuất có thể thuộc doanh nghiệp hoặc là đơn vị gia công sản phẩm thứ 3.

2.3 Nhà phân phối

Nhà phân phối là đơn vị đảm nhận vai trò phân phối sản phẩm, là cầu nối liên kết giữa nhà sản xuất và đại lý bán lẻ. Nhà phân phối có thể là công ty thương mại hoặc chính các đại lý. Hàng hóa sẽ được vận chuyển thông qua nhiều hình thức vận tải khác nhau như đường bộ, đường sắt, hàng không, miễn là phù hợp với chi phí, nhu cầu của người tiêu dùng.

2.4 Đơn vị bán lẻ

Đại lý bán lẻ là đơn vị kết nối giữa nhà phân phối và khách hàng, họ sẽ bán sản phẩm/dịch vụ cho từng khách hàng mua lẻ. Mỗi đại lý của từng khu vực khác nhau có thể có mức giá bán sản phẩm chênh lệch. Một số đại lý truyền thống như: Siêu thị, tạp hóa, cửa hàng vật liệu xây dựng,… 

2.5 Khách hàng

Khách hàng là người tiêu thụ sản phẩm/dịch vụ cuối cùng. Họ có thể mua sản phẩm trực tiếp từ đại lý bán lẻ hoặc thông qua các kênh bán hàng trực tuyến hoặc trực tiếp từ nhà sản xuất (nếu có).

Tham khảo: Tổng hợp các phần mềm ERP hiện nay phổ biến ở Việt Nam

3. 4 mô hình của chuỗi cung ứng

Có nhiều loại mô hình chuỗi cung ứng, doanh nghiệp sẽ tùy theo cấu trúc công ty và nhu cầu cụ thể để chọn loại mô hình phù hợp. Tại Việt Nam, phổ biến nhất là 4 mô hình sau:

3.1 Mô hình dòng chảy liên tục – Continuous Flow Model

Mô hình của chuỗi cung ứng dòng chảy liên tục là kiểu mô hình truyền thống được rất nhiều doanh nghiệp áp dụng. Loại mô hình này hoạt động hiệu quả đối với những tổ chức có dây chuyền sản xuất khối lượng lớn và chủ yếu là hàng hóa có tính đồng nhất. Ví dụ: sản xuất ô tô, dược phẩm, thực phẩm, nước uống, quần áo, giày dép,…

Mô hình dòng chảy liên tục có mục đích giữ cho từng giai đoạn của chuỗi cung ứng diễn ra với tốc độ cân bằng, không hoặc ít bị gián đoạn bởi tác nhân bên ngoài. Người quản lý có thể tính toán thời gian sản xuất sản phẩm với số lượng cụ thể, kiểm soát hàng tồn kho hay hạn chế việc khan hiếm nguyên liệu đầu vào bằng cách điều chỉnh thời gian nhập nguyên liệu dự phòng.

3.2 Mô hình chuỗi nhanh – Fast Chain Model

Mô hình chuỗi nhanh trong chuỗi cung ứng là hoạt động sản xuất và đưa sản phẩm ra thị trường dựa trên những xu hướng tiêu dùng mới nhất. Doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm theo mô hình chuỗi nhanh thường có vòng đời thị trường ngắn. Ví dụ: các “trend” thời trang nhanh, đồ ăn vặt, thiết bị điện tử,…

Đối với mô hình này, doanh nghiệp cần lên kế hoạch để sản xuất và đưa sản phẩm ra thị trường kịp thời để nắm bắt xu hướng. Từ giai đoạn ý tưởng, nhập hàng, sản xuất và bán sản phẩm có thể chỉ kéo dài trong vài tháng (hoặc ngắn hơn) để không bị “lỗi mốt”.

3.3 Mô hình linh hoạt – Flexible Model

Trong mô hình chuỗi cung ứng linh hoạt, các công ty sản xuất hàng hóa/dịch vụ sẽ tạo sản phẩm dựa theo “mùa”. Ví dụ: Vào mùa xuân, thời điểm cận Tết, nhu cầu của người tiêu dùng đối với các mặt hàng như áo dài, bánh chưng, hoa Tết, đồ trang trí Tết,… sẽ tăng cao hơn so với thông thường. Một số mặt hàng thậm chí chỉ có thể bán được trong thời gian gần Tết.

Doanh nghiệp khi kinh doanh theo mô hình linh hoạt cần chuẩn bị nhanh chóng để bắt kịp nhu cầu của khách hàng. Đồng thời, cần dự báo nhu cầu về nguyên liệu đầu vào, hàng tồn kho và nhân công vào những dịp đặc biệt này.

3.4 Mô hình hiệu quả – Efficient Model

Mô hình chuỗi cung ứng hiệu quả – Efficient Model được thiết kế nhằm tối đa hiệu suất sản xuất và giao hàng. Mô hình này chủ yếu chú trọng quản lý kho bãi, dự đoán số hàng cần sản xuất và tận dụng tối đa tài nguyên và nhân công. Doanh nghiệp cần đảm bảo được các yếu tố như dự đoán, tầm nhìn chính xác, linh hoạt trong sản xuất, hệ thống theo dõi thời gian thực và chi phí.

Nếu doanh nghiệp phát triển tốt với Efficient Model thì nó sẽ mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tối ưu hóa hiệu suất, quản lý kho hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu thị trường nhanh chóng và tối ưu tài nguyên. Ngoài ra, những doanh nghiệp hoạt động trong môi trường cạnh tranh cao nên áp dụng Efficient Model.

Có rất nhiều kiểu mô hình chuỗi cung ứng hiện nay

4. Những thách thức chung của khi quản lý chuỗi cung ứng supply chain

Trong thời đại công nghệ mới, việc thực hiện chuỗi cung ứng có không ít thách thức, điển hình như:

• Lãng phí tài nguyên do chu kỳ sản xuất không phù hợp: Doanh nghiệp nghiên cứu không chính xác nhu cầu của khách hàng có thể dẫn đến tồn kho sản phẩm.

• Hàng hóa thất lạc hoặc chậm tiến độ sản xuất: Hàng hóa có thể bị thất lạc, gặp tai nạn trong quá trình vận chuyển, chậm tiến độ sản xuất,… làm ảnh hưởng đến trải nghiệm mua hàng của người tiêu dùng.

• Khả năng phục hồi khi chuỗi cung ứng có sự thay đổi: Một số yếu tố từ môi trường có thể tác động đến chuỗi cung ứng như thiên tai, chất lượng nguyên liệu đầu vào,…

• Khả năng quản lý của doanh nghiệp: Nhiều doanh nghiệp mới, chưa có nhiều kinh nghiệm trong quản lý chuỗi cung ứng.

Xem thêm: Phần mềm SAP ERP là gì? Giải pháp quản trị nguồn lực cho doanh nghiệp

5. Phương án xây dựng chuỗi cung ứng

Khi doanh nghiệp xây dựng phương án phù hợp cho chuỗi cung ứng, cần lưu ý những vấn đề sau:

5.1 Tối ưu hàng tồn kho

Doanh nghiệp có thể sử dụng các phương pháp quản lý hàng tồn kho như tối ưu quá trình đặt hàng bằng phần mềm, quản lý hàng nhập và xuất theo tuần, tháng, quý bằng ERP (Enterprise Resource Planning – Hoạch định nguồn lực của doanh nghiệp).

5.2 Xây dựng mối quan hệ với đối tác

Doanh nghiệp cần phải chọn các đối tác có độ uy tín cao. Chẳng hạn như đối tác cung cấp chất lượng nguyên liệu đầu vào phải phù hợp nhu cầu, đối tác vận chuyển hàng hóa an toàn, nhanh chóng để hạn chế rủi ro tổn hại chất lượng sản phẩm.

5.3 Ứng dụng công nghệ

Ngày nay, việc ứng dụng ERP (Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp – Enterprise Resource Planning) vào quá trình quản lý logistics và chuỗi cung ứng trở nên vô cùng phổ biến, giúp tối ưu quy trình cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần tìm hiểu đơn vị cung cấp, tư vấn công nghệ ERP dày dặn kinh nghiệm đã từng thực hiện nhiều dự án trước đó và kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực chuỗi cung ứng đặc thù 

5.4 Không ngừng đổi mới

Chuỗi cung ứng luôn không ngừng chuyển dịch, do đó doanh nghiệp cần theo dõi, thu thập và đánh giá hiệu suất, phản hồi của khách hàng và đối tác. Từ đó, doanh nghiệp mới có thể đưa ra giải pháp cải tiến phù hợp.

Xem thêm: Oracle ERP là gì? Đánh giá và kinh nghiệm triển khai Oracle ERP

6. Ứng dụng hệ thống ERP vào quá trình quản lý chuỗi cung ứng

ERP là chính là giải pháp mà các doanh nghiệp có thể sử dụng  để quản lý và tối ưu hóa các quy trình liên quan đến ngành logistics và chuỗi cung ứng. Hệ thống này có chứa mô-đun quản lý chuỗi cung ứng, cho phép các doanh nghiệp tự động hóa các  quy trình:

• Hợp tác: Kết nối với các đơn vị cung cấp, nhà sản xuất và khách hàng theo thời gian thực để điều chỉnh cung và cầu tốt hơn, tối ưu hóa quản lý hàng tồn kho, cải thiện quan hệ khách hàng, v.v.
• Lập kế hoạch: Xây dựng kế hoạch vận hành dựa trên dữ liệu hiện tại trong hệ thống để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực, cải thiện luồng nguyên liệu và hỗ trợ các quyết định kinh doanh.
• Phối hợp: Đồng bộ hóa luồng dữ liệu và thông tin giữa các đơn vị kinh doanh khác nhau và tất cả stakeholder liên quan, giúp cải thiện giao tiếp và sản xuất
• Thực thi: Đảm bảo thực hiện các kế hoạch chuỗi cung ứng theo cách tốt nhất có thể để đạt được kết quả mong muốn nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng và giảm thiểu các vấn đề liên quan đến chất lượng.

Từ đó. giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh. 

FPT IS là doanh nghiệp tư vấn và triển khai phần mềm ERP hàng đầu và là Nhà SI triển khai thành công nhiều dự án ERP nhất Việt Nam. Với 1000+ chuyên gia hàng đầu và 20+ năm kinh nghiệm, FPT IS đã hỗ trợ và triển khai ERP thành công cho hơn 300 doanh nghiệp như Vietcombank, Vietinbank, Ba Huân, Nhựa Long Thành, Tập Đoàn Việt Úc, Vinasoy,…

FPT IS là đối tác cấp cao nhất của các hãng ERP hàng đầu thế giới: Đối tác dịch vụ chiến lược cấp khu vực (RSSP) của SAP tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Nhật Bản, Đối tác Bạch kim của Oracle, Đối tác vàng của Microsoft.

Chúng tôi luôn luôn sẵn sàng lắng nghe nhu cầu của doanh nghiệp để tư vấn và triển khai  hệ thống ERP phù hợp, từ đó giảm chi phí phục vụ, nhân sự, tài chính, cũng như giảm sự phức tạp thủ công trong hoạt động chuỗi cung ứng truyền thống. 

Các bài viết liên quan:

• Phần mềm ERP kế toán là gì? So sánh kế toán ERP và truyền thống
• CRM là gì? Cách xây dựng hệ thống CRM cho doanh nghiệp

Chuỗi cung ứng được xem là “mạch máu” đối với việc tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Việc quản lý chuỗi cung ứng cũng như nghiên cứu, lựa chọn hướng đi rất quan trọng, giúp doanh nghiệp hoạt động không gặp rắc rối. Do đó, doanh nghiệp nên không ngừng nghiên cứu, phát triển để có vị thế trên thị trường đầy cạnh tranh. Trong quá trình vận hành và quản lý, nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu giải pháp ERP để tối ưu chi phí vận hành hãy để lại thông tin TẠI ĐÂY để được các chuyên gia hàng đầu của FPT IS liên hệ và demo chi tiết!