Đền bù carbon: Chi phí và cách mua tín chỉ bù đắp carbon

Các dự án đền bù carbon dần trở nên quan trọng đối với nhiều doanh nghiệp đang tìm cách giải quyết lượng khí thải carbon. Trong bối cảnh hiện tại nhiều quốc gia cam kết đạt mục tiêu Net zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050, áp dụng đền bù carbon trở thành biện pháp then chốt giúp đạt được các mục tiêu về môi trường – khí hậu.

Xem thêm: Xu hướng chuyển đổi kép tạo đột phá cho doanh nghiệp

1. Khái niệm đền bù carbon 

Hiểu đơn giản, sự đền bù carbon (carbon offset) sẽ giúp một doanh nghiệp, tổ chức bù đắp lượng carbon thải ra bằng cách cấp tiền cho những dự án môi trường làm giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển như trồng rừng, lắp đặt năng lượng tái tạo… Một tín chỉ đền bù carbon được cho là bằng với một tấn CO2, hoặc một lượng tương đương các khí nhà kính khác, được loại bỏ khỏi không khí.

Cách đền bù sẽ dựa trên một hệ thống tín dụng, được tính theo đơn vị carbon dioxide tương đương (CO2e). Doanh nghiệp, tổ chức có thể mua tín chỉ carbon để đền bù cho việc phát thải ra môi trường của mình. Các nước đang phát triển như Việt Nam có thể tạo ra tín chỉ carbon bằng cách trồng rừng, rồi bán những tín dụng đó.

Ví dụ, Một công ty sản xuất ô tô tạo ra một lượng khí thải carbon nhất định và làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nếu có thêm rất nhiều cây được trồng trong một khu rừng xa xôi ở đầu bên kia Trái Đất, nhìn Trái Đất như một hệ thống thống nhất, phát thải carbon được tạo ra trong quá trình di chuyển cuối cùng sẽ được hấp thụ bởi những cây mới, và hiệu ứng nhà kính sẽ không trở nên tệ hơn.

Tham khảo: ESG là gì? Tiêu chuẩn, chiến lược và 7 bước lập báo cáo ESG

2. Tín chỉ carbon và sự bù đắp carbon

Bù đắp carbon là một cơ chế giao dịch carbon cho phép các thực thể như chính phủ hoặc doanh nghiệp bù đắp lượng khí thải nhà kính bằng cách đầu tư vào các dự án giảm thiểu, tránh hoặc loại bỏ lượng khí thải ở nơi khác. Khi một thực thể đầu tư vào chương trình bù đắp carbon, đơn vị đó sẽ nhận được tín chỉ carbon. Những “mã thông báo” này sau đó được sử dụng để tính lợi ích ròng về khí hậu từ thực thể này sang thực thể khác. 

Tín chỉ carbon hoặc tín dụng bù đắp có thể được mua hoặc bán sau khi chính phủ hoặc cơ quan chứng nhận độc lập. Một khoản bù đắp hoặc tín dụng carbon thể hiện việc giảm, tránh hoặc loại bỏ một tấn CO2. 

Một loạt các dự án có thể tạo ra các khoản bù đắp và tín dụng carbon, bao gồm các dự án lâm nghiệp, năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng và loại bỏ khí thải. Các dự án cụ thể có thể là trồng cây, trang trại gió, năng lượng sinh khối, hầm khí sinh học, đập thủy điện, thu hồi và lưu trữ carbon, loại bỏ khí thải mêtan tại bãi chôn lấp. Những dự án này đều góp phần vào việc giảm khí thải nhà kính và tạo ra các tín chỉ carbon có thể giao dịch.

Các chương trình tín dụng và bù đắp carbon giúp các quốc gia đạt được mục tiêu khí hậu theo Thỏa thuận Paris. Điều 6 của thỏa thuận này tạo ra 3 cơ chế hợp tác tự nguyện, bao gồm trao đổi trực tiếp tín dụng carbon giữa các quốc gia và thiết lập thị trường carbon quốc tế. Tuy nhiên, các chương trình này cần được giám sát chặt chẽ để đảm bảo các khoản giảm phát thải được tuyên bố là thực tế và bền vững, đáp ứng các tiêu chí về sự tồn tại, bổ sung và khả năng đo lường.

Xem thêm: Sàn giao dịch tín chỉ carbon: Tiềm năng và lộ trình khai thác

3. Việc bù đắp carbon được tạo ra như thế nào?

Các dự án giảm phát thải sẽ giúp làm giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển theo một trong những cách sau:

• Việc thu giữ và tiêu hủy khí nhà kính sẽ được thải vào khí quyển. Ví dụ như dự án thu hồi khí metan tại bãi rác.
• Sản xuất năng lượng bằng cách sử dụng nguồn tài nguyên sạch, có thể tái tạo giúp loại bỏ nhu cầu sản xuất năng lượng tương tự từ nhiên liệu hóa thạch, việc đốt chúng sẽ thải ra khí nhà kính vào khí quyển. Ví dụ như năng lượng gió.
• Bằng cách thu giữ và lưu trữ (hoặc “cô lập”) các khí nhà kính để ngăn chặn chúng thải vào khí quyển. Một ví dụ là một dự án thúc đẩy sự phát triển và duy trì rừng lành mạnh.

Một số dự án sẽ bao gồm nhiều hoạt động này cùng một lúc. Ví dụ, các dự án thu khí tại các bãi chôn lấp không chỉ ngăn chặn việc thải khí metan vào khí quyển mà còn sử dụng khí metan thu được để tạo ra điện mà đáng lẽ sẽ được tạo ra bằng cách đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá hoặc khí tự nhiên. 

Xem thêm: Hướng dẫn và quy định kiểm kê khí nhà kính ở Việt Nam

4. Những yếu tố tác động đến giá đền bù carbon 

Chi phí đền bù carbon ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tạo nên động lực của thị trường kinh doanh tín chỉ carbon. Hiểu được các yếu tố này rất quan trọng trong doanh nghiệp và cá nhân muốn tham gia vào những sáng kiến bù đắp carbon. 

Động lực nguồn cung và nhu cầu trên thị trường

Nếu nhu cầu đền bù carbon cao hơn so với nguồn cung thì chi phí có thể sẽ tăng lên. Các yếu tố như mục tiêu giảm phát thải toàn cầu hay mục tiêu phát triển bền vững của doanh nghiệp và những quy định của chính phủ sẽ tác động đến nhu cầu bù đắp carbon. 

Các dự án khác nhau và vị trí địa lý

Những dự án như năng lượng tái tạo, lâm nghiệp hay dự án thu hồi khí metan có chi phí liên quan đến việc triển khai và giám sát khác nhau. Bên cạnh đó, vị trí của dự án có thể ảnh hưởng đến lợi ích môi trường cũng như những chi phí liên quan. 

Tiêu chuẩn đánh giá và đảm bảo chất lượng

Các tổ chức chứng nhận đánh giá phương pháp, tính bổ sung và mức giảm phát thải của những dự án cùng với tiêu chí khác nhau. Các dự án có tiêu chuẩn chứng nhận mạnh mẽ và đảm bảo quy trình chất lượng nghiêm ngặt có thể yêu cầu giá đền bù carbon cao hơn. 

Tính bổ sung và mức độ tin cậy của dự án bù đắp carbon

Những dự án có tính bổ sung cao sẽ thể hiện được sự tác động đến việc giảm phát thải và có ảnh hưởng đến chi phí bù đắp carbon. Mức độ tin cậy, sự minh bạch và việc sử dụng những phương pháp được quốc tế công nhận đã góp phần nâng cao giá trị cảm nhận của việc bù đắp carbon. 

Thực trạng chính sách và quy định 

Các chính sách và quy định của chính phủ có vai trò quan trọng trong việc định hình thị trường carbon, ngoài ra còn ảnh hưởng đến chi phí bù đắp carbon. Những chính sách như mục tiêu giảm phát thải, cơ chế định giá carbon hay khung pháp lý sẽ tác động đến nhu cầu bù đắp carbon, đồng thời tạo ra các động lực thị trường. 

Nội dung liên quan: Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (cơ chế CBAM) và cách báo cáo

5. Đánh giá hiệu quả giá đền bù carbon

Việc đánh giá chi phí đền bù carbon giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn và đảm bảo các khoản đầu tư mang lại hiệu quả về mặt giảm phát thải và tính bền vững.  Khi đánh giá mức độ hiệu quả của giá bù đắp carbon cần cân nhắc các yếu tố: 

Chi phí trên mỗi tấn CO2

Để đưa ra quyết định sáng suốt về đền bù carbon, doanh nghiệp cần đánh giá chi phí cho mỗi tấn CO2e được giảm thiểu qua dự án. Chỉ số này giúp hiểu rõ mức đầu tư tài chính cần thiết để đạt được mức giảm phát thải và cho phép so sánh chi phí giữa các phương án bù đắp khác nhau để chọn ra giải pháp hiệu quả nhất.

So sánh với biện pháp giảm phát thải nội bộ

Đánh giá hiệu quả chi phí của đền bù carbon cần bao gồm việc so sánh với các biện pháp giảm phát thải nội bộ. Phân tích này giúp xác định liệu đầu tư vào dự án bù đắp có hiệu quả kinh tế hơn các chiến lược giảm phát thải nội bộ hay không, giúp doanh nghiệp chọn cách tiếp cận phù hợp nhất dựa trên hoàn cảnh cụ thể.

Cân nhắc kết quả lợi ích và tính bền vững

Khi đánh giá hiệu quả chi phí, doanh nghiệp cũng nên xem xét các lợi ích và tính bền vững của các dự án bù đắp carbon, chẳng hạn như bảo tồn đa dạng sinh học, phát triển cộng đồng và phục hồi hệ sinh thái. Việc tính đến những lợi ích bổ sung này giúp đánh giá chi phí và tác động tổng thể của các sáng kiến bù đắp.

Dự báo mức chi phí dài hạn và đánh giá độ rủi ro

Đánh giá hiệu quả chi phí của đền bù carbon đòi hỏi phải xem xét dự báo chi phí dài hạn và các rủi ro tiềm ẩn. Điều này bao gồm đánh giá tính ổn định của thị trường bù đắp carbon và dự đoán thay đổi giá bù đắp trong tương lai, cũng như tiến hành đánh giá rủi ro toàn diện để xác định mọi thách thức có thể ảnh hưởng đến giá đền bù carbon. 

Xem thêm: Hướng dẫn kiểm kê khí nhà kính theo ISO 14064-1

6. Các bước mua tín chỉ bù đắp carbon

Hiểu rõ ý nghĩa của bù đắp carbon

Việc bù đắp carbon đòi hỏi sự hiểu biết về mục đích, trong đó, bù đắp carbon bao gồm đầu tư vào các dự án nhằm giảm hoặc loại bỏ khí thải nhà kính. Các tổ chức mua tín chỉ carbon từ các nhà cung cấp hoặc các nhà phát triển dự án đã được chứng nhận. 

Những tín chỉ này sau đó sẽ bị hủy bỏ để đảm bảo không bị bán lại hoặc tính hai lần. Hiểu rõ mục đích của bù đắp carbon giúp các tổ chức đưa ra quyết định sáng suốt và tham gia vào các chiến lược hiệu quả.

Theo dõi và báo cáo việc sử dụng tín chỉ

Để đảm bảo tính minh bạch trong việc đền bù carbon, cần có hệ thống theo dõi và báo cáo chính xác. Các tổ chức phải thiết lập các quy trình giám sát và ghi nhận các tín chỉ đã mua và hủy bỏ. Điều này đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình bù đắp carbon, giúp duy trì sự tin cậy và sự rõ ràng trong các hoạt động môi trường của tổ chức. 

Truyền đạt tính trung hòa carbon tới những bên liên quan

Việc đạt được tính trung hòa carbon là một thành tựu cần được truyền đạt rõ ràng tới các bên liên quan. Các tổ chức nên truyền đạt hiệu quả về khái niệm trung hòa carbon, các dự án bù đắp mà họ đã hỗ trợ và những tác động tích cực mà các dự án này mang lại. 

Thông tin này có thể được chia sẻ qua các báo cáo phát triển bền vững, trang web, nền tảng truyền thông xã hội và các kênh truyền thông khác. Việc truyền thông minh bạch sẽ xây dựng niềm tin, truyền cảm hứng và nêu bật cam kết của tổ chức đối với trách nhiệm môi trường.

Hợp tác với các nhà cung cấp tín chỉ carbon chất lượng

Để đảm bảo hiệu quả và uy tín trong quá trình bù đắp carbon, các doanh nghiệp nên hợp tác với các nhà cung cấp tín chỉ carbon đáng tin cậy. Những nhà cung cấp này cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và có quy trình kiểm toán để xác minh và cấp tín chỉ carbon. 

Xem thêm: GHG protocol là gì? Sơ lược về nghị định thư GHG

7. FPT IS – Đồng hành cùng doanh nghiệp đạt mục tiêu Netzero năm 2050

Hướng tới mục tiêu net zero, doanh nghiệp cần phải giảm lượng khí thải carbon từ những hoạt động hay quản lý việc cắt giảm trong nội bộ, chuỗi cung ứng. Đồng thời triển khai các dự án đền bù carbon.

Để làm được điều này, việc đầu tiên cần làm chính là phải hiểu được lượng phát thải doanh nghiệp đang tạo ra, dữ liệu thông tin phải chính xác. Ngoài ra, các công ty có trách nhiệm cần đảm bảo cung cấp báo cáo dữ liệu chuẩn chỉnh, kỹ lưỡng và khách quan để xác nhận một cách minh bạch những thông số đó. 

Giải pháp kiểm kê khí nhà kính và báo cáo phát thải khí nhà kính VertZéro – Sản phẩm thuộc hệ sinh thái công nghệ Made by FPT hướng tới số hóa toàn diện quy trình thu thập dữ liệu môi trường. Bên cạnh đó còn có tính toán, quản lý, tạo báo cáo khí thải, giúp doanh nghiệp theo dõi tiến trình thực hiện cam kết, đảm bảo các quy chuẩn quốc tế. 

Các bài viết liên quan:

Trái phiếu xanh là gì? Tầm quan trọng và giải pháp hiệu quả

Quỹ đầu tư xanh là gì? Phát triển bền vững để thu hút đầu tư xanh

Đền bù carbon đã và đang trở thành một công cụ quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.  Nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm một giải pháp kiểm kê khí nhà kính, hay cần được tư vấn để triển khai chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp, vui lòng để lại thông tin liên hệ TẠI ĐÂY để được đội ngũ chuyên gia FPT IS tư vấn.